Algorytmy w diagnostyce i leczeniu chorób psów i kotów

PRZEDMOWA

Podejście zorientowane na problem (POA – problem-oriented approach) jest metodą zalecaną przez Stowarzyszenie Chorób Wewnętrznych (College of Internal Medicine) w celu postawienia właściwej diagnozy. Sposób ten polega na wykorzystaniu algorytmów, które pozwalają prowadzić postępowanie w porządku logicznym, usystematyzowanym i przede wszystkim skutecznym.

Jednak niektóre ograniczenia wielu algorytmów polegają na tym, że pomijają one informacje uważane za oczywiste, nie opisują szczegółowo postępowania diagnostycznego i często nie biorą pod uwagę aspektów leczniczych.

Stąd powstał pomysł przygotowania pozycji zawierającej algorytmy, która zajmowałaby się głównymi nieprawidłowościami klinicznymi i laboratoryjnymi występującymi u psów i kotów, z wykorzystaniem innowacyjnej perspektywy.

Każdy z 85 rozdziałów rozpoczyna się krótkim wprowadzeniem zawierającym podstawowe informacje patofizjologiczne i klasyfikacyjne. Dany algorytm prowadzi lekarza krok po kroku przez postępowanie diagnostyczne w sposób sekwencyjny, co umożliwia ustalenie rozpoznania i zaplanowanie leczenia.

W książce wykorzystano kolorowe kody i linki do dodatkowych informacji wewnątrz algorytmu. Kolor żółty wskazuje na ścieżkę diagnostyczną, czerwony na rozpoznanie, a niebieski na leczenie.

Umożliwia to lekarzowi weterynarii uzyskanie informacji o najodpowiedniejszym sposobie postępowania. Wewnątrz czerwonych ramek uwzględniono listę rozpoznań różnicowych, natomiast śledząc żółte ramki, łatwiej jest ustalić poszczególne diagnozy i zoptymalizować protokół postępowania medycznego.

Często w  innych publikacjach znajdują się algorytmy ubogie w  informacje, które tylko sugerują przeprowadzenie określonego badania diagnostycznego bez wyjaśniania, jak należy to zrobić.

W proponowanej pozycji to ograniczenie zostało zniesione przez zamieszczenie określonych liczb wewnątrz głównych ramek każdego algorytmu. Odnośniki te kierują do krótkiej informacji tekstowej, zawierającej więcej szczegółów na temat swoistego badania diagnostycznego, konkretnego schorzenia lub zalecanego leczenia.

Książka jest przeznaczona dla lekarzy weterynarii, którzy zajmują się różnymi problemami z dziedziny chorób wewnętrznych psów i kotów, jak również dla studentów weterynarii poznających obowiązujący ich zakres wiedzy.

Federico Fracassi

SŁOWO WSTĘPNE

Lekarze weterynarii, którzy zajmują się psami i kotami, na co dzień słyszą wiele pytań dotyczących zwierząt towarzyszących: „Czym mogę żywić mojego kota?”, „Na co powinno się zaszczepić psa?”, „Dlaczego mój stary kot kuleje?”, „Dlaczego mój czteroletni pies ma biegunkę?”, „Dlaczego mój pies ma duże pragnienie i jest ciągle głodny?”. Choć na ogół odpowiedzi można udzielić szybko, to zdarza się, że na postawienie odpowiedniej diagnozy potrzeba więcej czasu.

Najczęstsze pytanie, które lekarze weterynarii zadają sobie sami, brzmi: „O jakim rozpoznaniu, badaniu lub leczeniu zapominam?”.

Książka ta, będąca zbiorem łatwych do zastosowania algorytmów, dostarcza odpowiedzi na większość z często pojawiających się pytań dotyczących diagnostyki i leczenia chorób psów i kotów.

Każdy algorytm zbudowany jest według logicznych, praktycznych i ekonomicznych opcji postępowania, prowadząc od zagadnień ogólnych, przez nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych, zmiany w badaniach obrazowych, do swoistego rozpoznania lub leczenia. Na początku każdego rozdziału znajduje się krótki opis tematu, następnie algorytm, a następnie zwięzłe wyjaśnienia dotyczące zalecanego postępowania.

Federico Fracassi jest jednym z najbardziej wyróżniających się endokrynologów w dziedzinie medycyny zwierząt. Swoje doświadczenie czerpał od specjalistów z uczelni weterynaryjnej w Bolonii, od dr Claudii Reusch i jej współpracowników w Zurychu, a także od wielu lekarzy z całego świata.

Podstawą jego specjalistycznej wiedzy jest obiektywna analiza własnych doświadczeń, jak i rezultatów badań udostępnianych przez innych specjalistów. Jego celem jest przypominanie lekarzom weterynarii, aby polegali na solidnej diagnostyce i leczeniu, opierając się na dowodach naukowych. Podkreśla on również znaczenie edukacji i komunikacji z opiekunami zwierząt, uznając wywiad medyczny za  najważniejsze narzędzie w  medycynie weterynaryjnej. Drugim niezwykle istotnym elementem jest badanie fizykalne. Na tych dwóch podstawach bazują kolejne decyzje dotyczące analiz laboratoryjnych i zaleceń odnośnie do badań obrazowych, aby osiągnąć rezultat oczekiwany przez opiekuna zwierzęcia. W tym celu przed udzieleniem porady lub zastosowaniem odpowiedniego postępowania lekarz weterynarii powinien zachować otwarty umysł i polegać na uzyskanych dowodach.

Federico Fracassi wraz z grupą wybitnych ekspertów w sposób przejrzysty i logiczny przedstawił podstawowe informacje dotyczące najczęstszych chorób psów i kotów. Korzystanie z tego podręcznika ułatwia właściwe rozpoznanie, a informacje zawarte w algorytmach prowadzą krok po kroku do ustalenia odpowiedniego postępowania medycznego.

Edward C. Feldman DVM, DACVIM (Small Animal Internal Medicine)

Emeritus Professor of Small Animal Internal Medicine University of California, Davis

Davis, Kalifornia, USA

Spis treści

Anoreksja zmniejszenie łaknienia

Azotemia

Białkomocz

Biegunka: ostra

Biegunka: przewlekła

Ból

Ból i obrzęk stawów

Bradyarytmie

Dysfagia

Erytrocytoza

Gorączka/hipertermia

Guz nadnercza

Hiperglikemia

Hiperglobulinemia

Hiperkalcemia

Hiperkaliemia

Hiperlipidemia

Hipernatremia

Hipoalbuminemia

Hipoglikemia

Hipokalcemia

Hipokaliemia

Hiponatremia

Kaszel

Krwawienie

Krwiomocz

Kulawizna

Leukocytoza

Leukopenia

Nadciśnienie

Nadciśnienie płucne

Napady padaczkowe

Niedokrwistość nieregeneratywna

Niedokrwistość regeneratywna

Niemiarowość pracy serca: częstoskurcz komorowy

Niemiarowość pracy serca: częstoskurcz nadkomorowy

Nieprawidłowości chodu

Nieprawidłowości gospodarki magnezowej

Nietolerancja wysiłkowa

Nietrzymanie i zatrzymanie moczu

Niezborność

Niskie stężenie T4 w surowicy

Obrzęk obwodowy

Ostra duszność

Paraplegia/tetraplegia .

Parcie na stolec/zaparcie

Pigmenturia

Polifagia

Poliuria i polidypsja

Pollakiuria/stranguria

Powiększenie gruczołu krokowego

Powiększenie jamy brzusznej

Przejściowa utrata przytomności

Sinica

Skąpomocz (oliguria)/ bezmocz (anuria)

Smolisty stolec (melena)/świeża krew w kale (hematochezja)

Szmer sercowy

Ślepota

Ślinotok

Świąd u kotów

Świąd u psów

Trombocytopenia

Ulewanie

Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych

Utrata masy ciała

Wodobrzusze

Wodopiersie

Wodosierdzie

Wstrząs

Wybroczyny i plamica

Wyłysienia u kotów

Wyłysienia u psów

Wymioty

Wymioty krwawe

Wypływ z nosa

Wypływ ze sromu

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej: kwasica

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej: zasadowica

Zaburzenia równowagi

Zaburzenia wzrostu

Zanik mięśni

Zapalenie jamy ustnej – koty

Zapalenie jamy ustnej – psy

Zwiększenie masy ciała

Żółtaczka