Biologia roślin ozdobnych. Wybrane zagadnienia

Rośliny ozdobne są jedynym produktem rolniczym, któremu nie grozi nadprodukcja, a na który popyt stale wzrasta w wyniku wzrostu poziomu życia ludności wielu krajów świata, w tym Polski. Obcowanie z roślinami dotyczy zarówno przestrzeni prywatnej, jak i publicznej, staje się stylem życia.

Globalną wartość kwiatów (ciętych i doniczkowych) szacuje się na 40 miliardów dolarów w skali roku. Ogrodnictwo ozdobne jest w naszym kraju najbardziej dynamicznie rozwijającą się gałęzi ą rolnictwa. Mimo że uprawy roślin ozdobnych zajmują tylko 0,04% powierzchni wszystkich upraw roślin, to uzyskuje się z nich aż 20% dochodu z całej produkcji roślinnej, łącznie z uprawami rolniczymi i sadowniczymi. Polska ma możliwości, żeby nie tylko kupować materiał kwiaciarski na giełdach holenderskich, ale wchodzić przez nie na rynki europejskie i światowe ze swoją produkcją. Aby to stało się możliwe, konieczne jest nie tylko opracowanie i stosowanie nowych technologii produkcji roślin, ale i poznanie fizjologicznych podstaw rozwoju roślin i na ich podstawie opracowanie zaleceń dla wszystkich etapów produkcji i obrotu handlowego ozdobnym materiałem roślinnym.

Na początku XXI wieku, który nazywany jest wiekiem biologii, fizjologia roślin ze względu na swój dynamiczny rozwój znalazła się w centrum nauk biologicznych; staje się dyscypliną, którą można nazwać „bazą informacji" dla ogrodnictwa i szeroko pojętego rolnictwa. W ogromnym stopniu dotyczy to hodowli i uprawy roślin ozdobnych. Znajomość fizjologii roślin, opisującej organizm rośliny w aspekcie holistycznym, dostarcza informacji co do możliwości uzyskiwania maksymalnego plonu dobrej jakości w różnych, nawet skrajnie niekorzystnych warunkach. Pozwala to na otrzymywanie kwitnących tulipanów i chryzantem przez cały rok, dostosowywanie pory zakwitania do popularnych imienin i różnych uroczystości, masowe rozmnażanie nowych odmian w krótkim czasie dzięki metodom in vitro. Kluczowym zagadnieniem jest też produkcja i wykorzystanie roślin zmodyfikowanych genetycznie. W prowadzeniu uprawy pod osłonami podstawowym problemem jest, jak zaprogramować ilość i jakość światła, jakie mają być zmiany temperatury w ciągu doby, jak zmodyfikować ilość i aktywność poszczególnych hormonów. Ważnym problemem, lecz od lat dyskusyjnym, jest wyjaśnienie, w jakim stopniu zwiększenie intensywności fotosyntezy wpłynie na wielkość i jakość plonu roślin ozdobnych. Stąd rodzi się pytanie o celowość zwiększania w szklarniach stężenia dwutlenku węgla w atmosferze czy uprawy roślin przy całodobowym oświetleniu (rozdział 1). Wyjaśnienie mechanizmów pobierania składników mineralnych z gleby i innych podłoży umożliwia nawożenie roślin z uwzględnieniem aspektu ochrony środowiska i kosztów, zapewniając jednocześnie optymalne plonowanie. W tej problematyce dużą rolę odgrywa współżycie roślin ozdobnych z grzybami mikoryzowymi (rozdział 2). Znajomość mechanizmów rozmnażania wegetatywnego i generatywnego pozwala na wybór optymalnej w określonych warunkach metody dla uprawianej rośliny ozdobnej (rozdział 3). Teoretyczne podstawy spoczynku roślin, a szczególnie jego przerywania przedstawione są w rozdziale 4. Możliwości przedłużania życia kwiatów ciętych są przedmiotem rozdziału 5. Wyjaśniono w nim metabolizm i przebieg procesów w roślinach pozbawionych korzeni i naturalnego środowiska. Perspektywy wykorzystania niektórych gatunków roślin do ochrony atmosfery i gleby przed zanieczyszczeniami i możliwość „naprawy" zdegradowanego środowiska zaprezentowane są w rozdziale 6, Fitoremediacja jest nową dyscypliną, pokazującą stosunkowo mało jeszcze poznaną funkcję roślin - usuwania z podłoża metali ciężkich i innych zanieczyszczeń.

Powyżej nakreślone pytania i wątpliwości oraz ich wyjaśnienie będą między innymi treścią niniejszej książki, którą Autorzy kierują zarówno do studentów, jak i producentów oraz wszystkich miłośników roślin ozdobnych.

W treści

1. Fizjologia roślin bazą informacji do uprawy roślin ozdobnych

2. Żywienie roślin ozdobnych

3. Rozmnażanie roślin ozdobnych

4. Przerywanie spoczynku, przyspieszanie i pędzenie roślin ozdobnych

5. Czynniki wpływające na trwałość kwiatów ciętych

6. Rośliny ozdobne w fitoremediacji