Biomechanika ruchu konia dla jeźdźców

Karin Blignault, doświadczona trenerka, jeździec i sędzia międzynarodowy, w przystępny i zwięzły sposób przybliża Czytelnikowi najnowszą wiedzę o sposobie poruszania się koni oraz jak tą wiedzą należy się posługiwać, by szkolenie stało szybsze a jazda konna bezpieczniejsza, efektywna i przyjemniejsza - zarówno dla jeźdźca jak i konia. Kolorowe fotografie, rysunki i schematy a także wskazówki dla samych jeźdźców, ich trenerów a także sędziów dotyczące biomechanicznych uwarunkowań ruchu ułatwiają zrozumienie dlaczego np. koń opiera się pyskiem, wystawia język, jak automatyczne reakcje równowagi i wzorce ruchu wpływają na jego zachowanie, dlaczego przeprostowuje szyję lub grzbiet czy wreszcie w jaki sposób jeździec biomechanikę konia zaburza. Autorka kładzie olbrzymi nacisk na efektywność komunikacji jeźdźca i konia udowadniając, że to zwykle ten pierwszy ponosi odpowiedzialność za jej brak. Cała klasyczna wiedza jeździecka poparta najnowszymi zdobyczami nauki.

Wiedza z zakresu biomechamki ruchu konia zmienia jego szkolenie w logiczny proces. Dzięki zrozumieniu nauki płynącej z obserwacji natury oraz wspomagając się literaturą pozostawioną przez klasycznych mistrzów, prawidłowe szkolenie koma bez wspomagania gadżetami staje się zdumiewająco proste. Gdy poznamy prawa rządzące biomechaniką oraz nauczymy się je wykorzystywać - będziemy mogli uniknąć większości nieporozumień w kontakcie z koniem i łatwo poradzimy sobie z problemami podczas nauki.

Posługując się wieloma ilustracjami i fotografiami, Karin Blignault bada naturalne metody poruszania się koni i porównuje je z ruchami wykonywanymi przez konia pod siodłem. Analizując każdy chód i ruch - także chody boczne, piaff, pasaż i lotne zmiany - autorka odsłania biomechaniczne trudności napotykane przez konia, daje wskazówki jeźdźcom i ich trenerom jak je przezwyciężyć, a sędziom dostarcza wiedzy po czym te trudności rozpoznać.

Przeczytaj w książce, w jaki sposób znajomość zasad biomechaniki może zmienić szkolenie i jazdę konną w logiczny proces:

Definicje pojęć z zakresu biomechaniki

Podstawowa anatomia funkcjonalna

Ośrodek kontroli

Komunikacja i samoniesienie

Silnik i hamulce

Zaangażowanie i zebranie

Nieporozumienia dotyczące biomechaniki

Trendy, mody i gadżety

Biomechaniczny wpływ ruchów jeźdźca na konia

Chody - naturalne a wyuczone

Ruchy - naturalne a wyuczone

Klucz do jazdy w równowadze

Jeździectwo na wysokim poziomie dawniej uważano za dziedzinę sztuki, ponieważ jedynie nieliczni należący do elity radzili sobie ze złożonymi biomechanicznymi interakcjami i komunikacją pomiędzy jeźdźcem a koniem. Dzięki praktyce i ćwiczeniom osiągnęli oni najwyższy poziom umiejętności, a niektórzy przekazywali swoje doświadczenie podczas szkolenia innych i pisząc książki. To właśnie ich działalność dała podstawy różnych szkół jeździeckich w Europie. W tamtych czasach rządziła empiryczna i subiektywna wiedza o koniach i sposobie ich poruszania się.
Mniej więcej od XIX wieku nauki o koniu takie jak fizjologia wysiłku, biomechanika, medycyna sportowa i etologia umożliwiły wzbogacenie naszej wiedzy o funkcjonowaniu koni poprzez dostarczenie obiektywnych wyników pomiarów ich reakcji na wysiłek. Ten proces trwa do dzisiaj z wciąż rosnącą prędkością. Dzięki temu edukacja i szkolenie jeździeckie uległy poprawie, ponieważ trenerzy potrafią lepiej wyjaśnić sposoby, dzięki którym koń i jeździec mogą współpracować przy minimalnym stresie i osiągając maksymalną efektywność. Na przykład badania nad sposobem poruszania się koni pomogły w zdefiniowaniu precyzyjnej terminologii opisującej wszystkie charakterystyki chodów, które z kolei są mierzone przy pomocy systemów analizy chodów takich jak analiza obrazów, analiza obciążeń poszczególnych kończyn dzięki specjalnym płytom czułym na nacisk oraz analiza przyśpieszeń. Dzięki takim badaniom większa wiedza o ruchu konia może pomóc jeźdźcom uniknąć niewygodnych ćwiczeń, które prowadzą do urazów konia i/lub jeźdźca.
Studia nad etologią koni dostarczają interesujących obserwacji usprawniających komunikację konia i jeźdźca, stanowiącej klucz do skutecznego jeździectwa. Koń jest bardzo czułym zwierzęciem i może się wydajnie poruszać jeżeli jeździec wie jak wywołać żądany ruch w odpowiednim momencie i w odpowiedni sposób. Ruchy kończyn i dosiadu jeźdźca siedzącego na jego grzbiecie powinny być źródłem harmonijnych bodźców wywołujących ruch konia (izopraksja). Dzięki lepszej komunikacji konia i jeźdźca możliwości konia mogą ulec znacznemu zwiększeniu a praktykowanie jeździectwa powinno stać się bezpieczniejsze dla obu stron.
Z powyższych powodów chciałbym pogratulować Karin Blignault jej książki, która stanowi znakomite kompendium stosowanej biomechaniki ruchu konia dla jeźdźca. Niniejszą książkę można zadedykować radości, jaką sprawia nam koń w ruchu. Miłej lektury i udanej jazdy.
dr nauk weterynaryjnych Eric Barrey

Właściwe pojmowanie jeździectwa zakłada, że koń jest rzeczywistym partnerem jeźdźca, a w zawodach sportowych także zawodnikiem. Wymienione partnerstwo jest możliwe tylko wówczas, jeśli występuje wzajemne zrozumienie i zaufanie.
Kluczem do zdobycia zaufania konia przez jeźdźca jest gruntowna znajomość biomechaniki ruchu wierzchowca.
Książka Karin Blignault może być bardzo przydatna dla współczesnych jeźdźców i ich trenerów, ponieważ pomaga zrozumieć w jaki sposób koń się porusza oraz w jaki sposób można na ten ruch wpływać, a także uczy jeźdźca empatii poprzez umożliwienie mu zrozumienia jaki wpływ na konia mają wydawane przez niego polecenia w postaci użytych pomocy jeździeckich.
Dobrzy jeźdźcy oraz właściwie wyszkolone konie rozumieją istotność fazy przed rozpoczęciem kolejnego ćwiczenia, niestety wielu jeźdźców reaguje w nieodpowiednim momencie i bez odpowiedniego wcześniejszego przygotowania. Koń w takiej sytuacji zwykle nie ma pojęcia, o co jeździec będzie go prosił, a więc nie jest w stanie przygotować się do następnego ruchu, o który może zostać poproszony już w kolejnym kroku.
Większość jeźdźców najczęściej zaskakuje swoje konie, a wtedy przy każdym skręcie, wolcie i przejściu ich równowaga ulega zaburzeniu. W odpowiedzi zdezorientowany koń zazwyczaj podnosi głowę lub odwraca ją w przeciwną stronę.
Większości nieporozumień na linii koń - jeździec można uniknąć dzięki zrozumieniu prawideł biomechaniki ruchu konia oraz nauczeniu się, jak korzystając z tej wiedzy właściwie wpływać na konia i komunikować się z nim. Jestem przekonany, że książka Karin Blignault z pewnością wychodzi naprzeciw tym niezwykle ważnym w jeździectwie zagadnieniom.
Prof. dr hab. Sławomir Pietrzak
Kierownik Pracowni Jeździectwa
Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie

Biomechanika to nauka łącząca działy fizyki i biologii, zajmująca się ruchem w odniesieniu do żywych organizmów.
Przyczynami ruchu żywego organizmu są siły zewnętrzne - siła grawitacji (ciężkości) i siły wewnętrzne - siła mięśni.
Skutkiem działania tych sił jest zmiana położenia całego organizmu lub jego części, lub jego odkształcenie.
W życiu codziennym przechodzimy nad tymi "oczywistościami" nie zastanawiając się nad szczegółami funkcjonowania ruchowego naszego ciała, a także ciała naszego partnera w jeździectwie - konia.
Tą wiedzę w odniesieniu do koni, przekazuje nam w swojej książce Karin Blignault. Gdzie powstaje ruch, jak się odbywa, co go zaburza i w końcu jaki jest wpływ jeźdźca na dany ruch.
To książka o racjonalnej komunikacji z koniem, o porozumieniu opartym na znajomości zasad fizjologii i biomechaniki ruchu. Autorka podaje w sposób uporządkowany i przejrzysty definicje z zakresu biomechaniki oraz opisuje biomechanikę poszczególnych ruchów konia.
"Konie robią to co robią. Jeśli chcemy, by zrobiły to, czego od nich oczekujemy, musimy dotrzeć do nich z naszym przekazem za pomocą metody, która nie powoduje zaburzenia ich równowagi i którą od razu zrozumieją. Na nas spoczywa odpowiedzialność za to, czy nam się to uda" (Karin Blignault).
To niezmiernie praktyczny i przystępny podręcznik przede wszystkim dla szkoleniowców i jeźdźców. Pisany językiem zrozumiałym dla osób mniej i bardziej zaawansowanych jeździecko. Wiele bezcennych informacji jest skierowanych do osób zajmujących się sędziowaniem.
Tą książkę chciałoby się przeczytać jednym tchem, ale się nie da. Trzeba ją studiować. Regułą musi być wracanie do wcześniej przeczytanych ustępów, a kilka zdań z rozdziału może być treścią wielu treningów.
Wierzę, że wprowadzenie tego tytułu do Państwa bibliotek zawodowych, ułatwi porozumienie z koniem i przyczyni się do skrócenia czasu osiągnięcia satysfakcji w pracy z koniem i sukcesów sportowych.

Janusz Okoński

Komisja Weterynaryjna PZJ

Spis treści

1. DEFINICJE POJĘĆ Z ZAKRESU BIOMECHANIKI

Grawitacja i mięśnie konia Środek ciężkości i ruch konia

Linia grawitacji i równowaga konia

Równowaga, stabilność i zwinność

'Siła' w komunikacji z koniem

Wzorce ruchu

Dominacja

2. PODSTAWOWA ANATOMIA FUNKCJONALNA

Podstawowe funkcje szkieletu

Ruch

Charakterystyka kości

Mięśnie i tkanki

Ogólne funkcje mięśni

Specyficzne funkcje grup mięśni

Specyfika anatomii i fizjologii konia

3. OŚRODEK KONTROLI

Centralny układ nerwowy

Głowa i szyja Rozumienie, uczenie się i pamięć

4. KOMUNIKACJA I SAMONIESIENIE SIĘ

Biomechanika kontaktu Koncepcje kontaktu

Problemy z kontaktem Unoszenie kłębu

5. SILNIK I HAMULCE

Łopatki i kończyny przednie Tylne kończyny

6. ZAANGAŻOWANIE I ZEBRANIE

Biomechanika zaangażowania

Koło energii

7. NIEPOROZUMIENIA DOTYCZĄCE BIOMECHANIKI

Jeździectwo klasyczne i biomechanika Nieporozumienia

8. TRENDY, MODY I GADŻETY

Wędzidła

 Ostrogi i baty

 Nachrapniki

Dodatkowe wyposażenie do lonżowania

Skutki działania wodzy

9. BIOMECHANICZNY WPŁYW RUCHÓW JEŹDŹCA NA KONIA

Reakcja konia na zajeżdżanie

Biomechanika przystosowania do ciężaru jeźdźca

Wpływ intencji i motywacji

Wpływ zachowań wyuczonych

10. CHODY - NATURALNE A WYUCZONE

Zasady analizy chodu

Stęp

Kłus

Galop

11. RUCHY - NATURALNE A WYUCZONE

Koła i skręty

Cofanie

Chody boczne

Piaff

Pasaż

Lotna zmiana i kontrgalop

Biomechanika skoków