Chemia i biotechnologia w produkcji zwierzęcej

Do tej grupy składników należy więc zaliczyć związki i preparaty, których zastosowanie w chowie i hodowli zwierząt zwiększa produkcyjność, zdrowotność, umożliwia przedłużenie albo poprawę użyteczności pokarmowej pasz, szczególnie pod względem wyglądu, zapachu, smaku, konsystencji i trwałości, stosowanych metod technologicznych, a także przeznaczenia żywieniowo-fizjologicznego lub dietetycznego.

W tej publikacji przedstawiono bogactwo związków chemicznych i preparatów biotechnologicznych, które rozważnie i umiejętnie stosowane, mogą być bardzo przydatne w efektywnej produkcji zwierzęcej, zapewniającej pozyskanie bezpiecznej żywności. Poruszono także zagadnienia dotyczące konserwacji pasz, modyfikacji genetycznej roślin i pasz oraz wykorzystania nanotechnologii w produkcji zwierzęcej.

Spis treści

Przedmowa 9

1.Aminokwasy 11

1.1. Budowa i właściwości aminokwasów 11

1.2. Metabolizm aminokwasów 13

1.3. Podział aminokwasów 15

1.4. Zapotrzebowanie zwierząt domowych na aminokwasy 17

1.4.1. Świnie 17

1.4.2. Drób 22

1.4.3. Przeżuwacze   25

1.5. Produkcja aminokwasów     29

1.5.1. Metody chemiczne 30

1.5.2. Metody biotechnologiczne      31

1.5.3. Przemysłowe otrzymywanie lizyny  32

1.5.4. Otrzymywanie innych aminokwasów  34

1.6. Preparaty aminokwasowi     35

2. Składniki mineralne           40

2.1. Makroelementy       43

2.2. Mikroelementy i pierwiastki śladowe            52

2.3. Suplementacja dawek pokarmowych składnikami mineralnymi          67

3.Witaminy 71

3.1. Charakterystyka i znaczenie fizjologiczne poszczególnych witamin   73

3.1.1. Witaminy lipofilne  73

3.1.2. Witaminy hydrofilne         80

3.1.3. Substancje witaminopodobne       89

3.2. Produkcja witamin              90

4. Hormony 93

4.1. Definicja i podział    93

4.2. Zastosowanie w produkcji zwierzęcej           98

5. Promotory wzrostu i inne dodatki paszowe 103

5.1. Antybiotykowe stymulatory wzrostu  103

5.2. Probiotyki 106

5.3. Prebiotyki 113

5.4. Enzymy  119

5.5. Kokcydiostatyki  122

5.6. Barwniki i aromaty  123

5.7. Przeciwutleniacze 126

5.8. Emulgatory i lepiszcza  128

6. Zioła i wyciągi ziołowe 131

6.1. Substancje biologicznie czynne ziół  131

6.2. Preferencje zwierząt oraz postaci ziół stosowane w żywieniu różnych gatunków  133

6.3. Zioła i preparaty ziołowe w badaniach na zwierzętach   136

7. Kwasy tłuszczowe krótko-, średnio- i długołańcuchowe  140

7.1. Kwasy tłuszczowe krótkołańcuchowe  140

7.2. Kwasy tłuszczowe średniołańcuchowe 144

7.3. Kwasy tłuszczowe długołańcuchowe  145

8. Mikotoksyny i detoksykanty 150

8.1. Mikotoksykozy fuzaryjne- szkodliwość i sposoby zaradcze 151

8.1.1. Metody fizyczne  153

8.1.2. Metody biologiczne  154

8.1.3. Metody chemiczne  157

8.1.4. Metody detoksykacji  158

8.2. Obróbka technologiczna a skuteczność zmniejszenia zanieczyszczeń grzybowych... 159

9. Ksenobiotyki i inne substancje niepożądane  102

9.1. Zanieczyszczenia chemiczne  163

9.1.1. Metale ciężkie  163

9.1.2. Pestycydy  166

9.1.3. Azotany III i V  167

9.1.4. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) 170

9.1.5. Dioksyny  170

9.1.6. Polichlorowane bifenyle (PCB)  172

9.2. Substancje przeciwodżywcze (ANF)  173

9.2.1.   Polisacharydy nieskrobiowe (NSP) 174

9.2.2.   Związki fitynowe 174

9.2.3.   Inhibitoryproteaz  174

9.2.4.   Lektyny  175

9.2.5.   Pektyny  175

9.2.6.   Związki fenolowe 176

9.2.7.   Rezocynole l77

9.2.8.   Gossypol l77

9.2.9.   Saponiny l77

9.2.10. Alkaloidy 178

9.2.11.Glikoalkaloidy  179

9.2.12. Glukozynolany  180

9.2.13. Glikozydy 181

9.2.14. Pochodne kumaryny 182

9.2.15. Estrogeny roślinne (fitoestrogeny) 182

9.2.16. Związki Iatyrogenne 182

10. Preparaty i substancje biobójcze 185

10.1. Dezynfekcja  188

10.1.1. Środki chemiczne  190

10.2. Dezynsekcja 200

10.3. Środki deratyzacyjne 203

11. Nanotechnologia w produkcji zwierzęcej  207

11.1. Istota i cel nanobiotechnologii 207

11.2. Zastosowanie nanotechnologii w technologii produkcji zwierzęcej  209

11.3. Tworzenie superczystych lub samooczyszczających się powierzchni  209

11.4. Nanofiltracja 210

11.5. Diagnostyka i analityka na poziomie nano 210

11.6. System dostarczania leków 211

11.7. Nanocząstkijako czynnik antybakteryjny 211

11.8. Nanokompleksy stosowane jako dodatki do żywności i pasz  212

12. Genetyczne modyfikacje w produkcji zwierzęcej  214

12.1. GMO - istota transgenezy i cel modyfikacji  214

12.2. Charakterystyka transgenezy, metody tworzenia GMO 215

12.3. Cechy GMO - stan obecny i perspektywy wykorzystania 216

12.3.1. Genetycznie modyfikowane rośliny, przykłady modyfikacji i zastosowań ...216

12.3.2. Genetycznie modyfikowane zwierzęta, przykłady modyfikacji i zastoso­wań 219

12.3.3. Genetycznie modyfikowane mikroorganizmy, przykłady zastosowań  221

12.4. Potencjalne i rzeczywiste korzyści z wykorzystania GMO w produkcji zwierzę­cej  221

12.4.1. Genetycznie modyfikowane rośliny, korzyści z ich wykorzystania 221

12.4.2. Genetycznie modyfikowane zwierzęta, korzyści z ich wykorzystania  224

12.4.3. Genetycznie modyfikowane mikroorganizmy, korzyści z ich wykorzy­stania  225

12.5. Zagrożenia wynikające z genetycznej modyfikacji i kontrowersje związane

z wykorzystaniem GMO 226

12.5.1. Genetycznie zmodyfikowane rośliny, zagrożenia dla konsumentów

i środowiska  227

12.5.2. Genetycznie zmodyfikowane zwierzęta, potencjalne zagrożenia związane

z ich wykorzystaniem 229

12.5.3. Genetycznie modyfikowane mikroorganizmy, potencjalne zagrożenia 230

12.6. Skutki wprowadzenia zakazu stosowania GM pasz w żywieniu zwierząt 231

13. Szczepionki  233

13.1. Mechanizmy odpowiedzi immunologicznej 233

13.2. Rodzaje szczepionek  236

13.2.1. Szczepionki konwencjonalne  236

13.2.2. Szczepionki rekombinowane  237

13.2.3. Szczepionki III generacji 239

13.2.4. Szczepionki przyszłościowe 240

13.3. Mechanizmy działania szczepionek  240

13.4. Adiuwanty 241

13.5. Drogi podawania szczepionek 241

13.6. Zagrożenia związane z grypą ptaków i grypą vH1N1/2009 242

13.7. Szczepionki przeciwko grypie ptaków 243

13.8. Podsumowanie247

14. Kiszenie pasz i dodatki kiszonkarskie 248