Choroby koni ABC. Przewodnik dla właścicieli, hodowców i opiekunów

Pan konik był chory

I stał na padoku

To kolka, gzawica czy ból w prawym oku?

Gdy nie ma pewności i zbędna jest zwłoka

A lek. weterynarz to konia opoka

Kiedy decydujemy się w życiu na posiadanie własnego konia, kończy się etap beztroskiej jazdy, a zaczyna wyzwanie związane z zapewnieniem mu odpowiednich warunków do życia bezpiecznej stajni, właściwego pokarmu, pielęgnacji i profilaktyki zdrowotnej.

Mimo jak najlepszego teoretycznego przygotowania i dbałości o szczegóły nie jesteśmy w stanie uniknąć jednego. Konie, tak jak ludzie, mogą zachorować, niezależnie od wieku. Oczywiście, zawsze możemy wezwać lekarza weterynarii, ale są sytuacje, kiedy działać trzeba szybko, a pierwszej pomocy można udzielić jeszcze przed przyjazdem specjalisty. Warto zatem chociaż pobieżnie orientować się, jakie choroby mogą wystąpić u naszego podopiecznego.

Książka „Choroby koni ABC” powstała właśnie z takim zamierzeniem. To praktyczny przewodnik po schorzeniach, z którymi może się zetknąć hodowca. Warto ją przeczytać na początku przygody z opieką nad tymi szlachetnymi zwierzętami. Sposób w jaki została napisana, sprawia bowiem, że zdobędziemy orientację, jakie choroby zdarzają się najczęściej i jakie objawy powinny wzbudzić - nasz szczególny niepokój, po to, by w chwili, gdy dla zdrowia i życia ważne będą minuty lub godziny, mieć pewność jakie postępowanie będzie najlepsze.

Przedmowa

Przygotowaniu poradnika „Choroby koni ABC” towarzyszyła myśl, żeby w jednym miejscu zawrzeć jak najwięcej zwięzłych i przejrzystych opisów chorób koni. Oczywiście nie są to wszystkie schorzenia, które mogą się pojawić u tych zwierząt, ale według mnie ważne dla ich opiekunów. Książka stanowi obszerny zbiór krótkich opisów chorób, jakie mogą wystąpić u koni, i ich objawów. Jeżeli jakieś zagadnienie zainteresuje Czytelnika szczególnie, wystarczy wpisać nazwę choroby (polską lub angielską) w Internecie, zapytać o nią lekarza weterynarii lub zajrzeć do odpowiednich podręczników, gdzie dostępne są dodatkowe, niezbędne informacje. Pozwoli to podjąć decyzję o rozpoczęciu terapii jak najszybciej, zwiększając szanse zwierzęcia na wyleczenie, a nawet na przeżycie.

Mam nadzieję, że wiadomości zawarte w poniższym opracowaniu pomogą zapobiegać chociaż niektórym schorzeniom oraz pozwolą cieszyć się z dobrego zdrowia koni pozostających pod Państwa opieką.

Autor

Spis treści

1. Afrykański pomór koni (African horse sickness)
2. Alergia (allergy)
3. Anaplazmoza (equine anaplasmosis)
4. Astma koni (equine asthma, COPD, RAO)
5. Babeszjoza (equine babesiosis, piroplasmosis)
6. Bębnica worka powietrznego (guttural pouch tympany)
7. Biegunki źrebiąt (foal diarrhea)
8. Borelioza (Lyme borreliosis)
9. Botulizm (botulism)
10. Chłoniakomięsak (equine lymphosarcoma)
11. Choroba białych mięśni (white muscle disease)
12. Choroba Cushinga, dysfunkcja pośrodkowej części przysadki (equine Cushing’s disease, PPID)
13. Choroba hemolityczna noworodków (haemolytic disease of newborn foals)
14. Choroba neuronów ruchowych (equine motor neuron disease)
15. Choroba pastwiskowa (equine grass sickness)
16. Choroby jamy ustnej (mouth diseases)
17. Choroby ślinianek (sali vary gland diseases)
18. Choroby zębów (tooth diseases)
19. Ciało obce w jamie nosowej, gardle, krtani, tchawicy i oskrzelach (foreign bodies in nasal cavity, pharynx, larynx,trachea orbronchi)
20. Colitis X (colitis X)
21. Cukrzyca (diabetes)
22. Duszność (dyspnea)
23. Dychawica świszcząca (laryngeal hemiplegia)
24. Encefalopatia wątrobowa, uszkodzenie mózgu spowodowane chorobą wątroby (hepatic encephalopathy)
25. Glistnica koni (Parascaris eąuorum)
26. Gnicie strzałki (thrush, frog rot)
27. Gruda, egzema pęciny (pastern dermatitis, mud fever)
28. Gruźlica u koni (tuberculosis)
29. Grypa koni (equine influenza)
30. Grzybica skóry (ringworm)
31. Grzybicze zapalenie worka powietrznego (guttural pouch mycosis)
32. Gzawica żołądkowa (horse bot)
33. Gzawica nosowo-gardłowa koni (Rhinoestrus sp.)
34. Habronematoza, rany letnie (habronemiasis, summer sores)
35. Hiperkaliemiczne porażenie koni (hyperkalemic periodic paralysis)
36. Hiperlipemia (hyperlipemia)
37. Inwazja kleszczy (tick infestation)
38. Kamica moczowa (urolithiasis)
39. Kamienie jelitowe (intestinal calculi, enterolith, fecalith)
40. Kamica worka powietrznego (guttural pouch chondroids)
41. Koguci chód (stringhalt)
42. Kolka, morzysko (colic)
43. Krwawienia z nosa (nasal bleeding)
44. Krwawienia powysiłkowe z płuc (exercise induced pulmonary haemorrhage)
45. Krwiak opłucnej (hemothorax)
46. Kulawizny u koni (lameness)
47. Kulawka źrebiąt (joint ill in foals)
48. Listerioza (listeriosis)
49. Martwica małżowin nosowych (necrosis of the nasal conchae)
50. Mięśniochwat, powysiłkowe zapalenie mięśni (myoglobinuria, post exercise myositis, tying-up)
51. Migotanie przedsionków (atrial fibrillation)
52. Mocznica (uremia)
53. Naczyniak (krwiak) małżowin sitowych (ethmoid haematoma)
54. Niedobór magnezu (magnesium deficiency)
55. Niedobór miedzi (copperdeficiency)
56. Niedobór selenu (selenium deficiency)
57. Niedobór witaminy A (vitamin A deficiency)
58. Niedobór witaminy E (vitamin E deficiency)
59. Niedobór witaminy D (vitamin D deficiency)
60. Niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy (hypothyroidism, hyperthyroidism)
61. Niedomykalność i/lub zwężenie zastawek serca (valve insufficiency and/or stenosis)
62. Niedotlenienie mózgu (cerebral hypoxia)
63. Niemiarowość serca (arrhythmia)
64. Niewydolność krążenia (circulatory failure)
65. Niewydolność nerek (renal failure)
66. Nosacizna (glanders)
67. Nowotwory jajników (ovary tumors)
68. Nowotwory krtani (larynx tumors)
69. Nowotwory nerek (kidney tumors)
70. Nowotwory nosa (nasal tumors)
71. Nowotwory oka (orbit, eye tumors)
72. Nowotwory płuc i opłucnej (lung and pleura tumors)
73. Nowotwory przewodu pokarmowego (digestive system tumors)
74. Nowotwory skóry (skin tumors)
75. Obrzęk krtani (laryngeal edema)
76. Obrzęk mózgu (cerebral edema)
77. Obrzęk płuc (lung edema)
78. Ochwat (laminitis.founder)
79. Odma opłucnej (pneumothorax)
80. Odmiedniczkowe zapalenie nerek (pyelonephritis)
81. Ostre biegunki koni dorosłych (acute adult horse diarrhea)
82. Ostre rozszerzenie żołądka (acute gastric dilation)
83. Owrzodzenie i zapalenie jelita ślepego i okrężnicy (ulcerative colitis)
84. Owrzodzenie żołądka (gastric ulcer)
85. Owsica (Oxyuris equi, pinworm, rat taił)
86. Padaczka (epilepsy)
87. Pękniecie jelita ślepego (cecal rupture)
88. Pęknięcie pęcherza moczowego (urinary bladder rupture)
89. Płyn w jamie opłucnej (hydrothorax)
90. Pokrzywka (urticaria)
91. Polipy w jamie nosa (nasal polyps)
92. Porażenie gardła i/lub przełyku (pharyngeal and/or esophageal paralysis)
93. Przemieszczenie okrężnicy (large colon displacement)
94. Przemieszczenie podniebienia miękkiego (soft palate displacement)
95. Przepuklina pachwinowa i pępkowa (inguinal/umbilical hernia)
96. Przepuklina przeponowa (diaphragmatic hernia)
97. Przerwanie prostnicy i odbytu (rectal rupture)
98. Przewlekłe biegunki koni dorosłych (chronic diarrhea in adult horses)
99. Robaczyca płuc (lung worm)
100. Rodokokoza źrebiąt (Rhodococcus sp. in foals)
101. Ronienia (abortion)
102. Ropne zapalenie worka powietrznego (guttural pouch empyema)
103. Rozedma płuc (lung emphysema)
104. Salmonelloza (salmonellosis)
105. Sarkoid (sarcoid)
106. Stupkowce duże (large strongyles)
107. Słupkowe małe (smali strongyles)
108. Skręt okrężnicy (colon volvulus)
109. Skręt, uwięźnięcie i wgtobienie jelita cienkiego (smali intestinal volvulus, strangulation and intussuseption)
110. Synchroniczne trzepotanie przepony (diaphragmatic synchronous flatter)
111. Syndrom (zespół) metaboliczny koni (equine metabolic syndrom)
112. Szpat, wtogacizna (spavin, hock disease)
113. Ślepota miesięczna, nawracające zapalenie błony naczyniowej oka (moon blindness, equine recurrent uveitis)
114. Świerzb (mange)
115. Tasiemczyca (tapeworm)
116. Tężec (tetanus)
117. Tężyczka transportowa (transport tetany)
118. Uwięźnięcie nagłośni (epiglottis entrapment)
119. Wąglik (antrax)
120. Wirusowe zapalenie tętnic (equine viral arteritis)
121. Wodogłowie (hydrocephalus)
122. Wstrząs anafilaktyczny (anaphylactic shock)
123. Wszawica i wszotowica (lice infestation)
124. Wścieklizna (rabies)
125. Wybrocznica (purpura haemorrhagica, morbus maculosus)
126. Wypadnięcie macicy (uterine prolapse)
127. Wyprysk (eczema)
128. Zachtystowe zapalenie płuc (aspiration pneumonia)
129. Zakaźna niedokrwistość koni (equine infectious anemia)
130. Zakaźne zapalenie jamy nosowej i płuc koni (equine viral rhinopneumonitis)
131. Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (stomatitis)
132. Zapalenie przełyku (esophagitis)
133. Zapalenie błony śluzowej nosa (rhinitis)
134. Zapalenie gardła (pharyngitis)
135. Zapalenie i zwyrodnienie wątroby (liver inflammation and degeneration)
136. Zapalenie macicy (metritis)
137. Zapalenie mózgu, opon mózgowych i rdzenia (encephalitis, meningoencephalitis)
138. Zapalenie naczyń chłonnych (lymphangitis)
139. Zapalenie nerek, niewydolność nerek (glomerulonephritis, kidney failure)
140. Zapalenie opłucnej (pleuritis)
141. Zapalenie oskrzeli (bronchitis)
142. Zapalenie pęcherza moczowego (cystitis)
143. Zapalenie płuc (pneumonia)
144. Zapalenie płuc i opłucnej (pleuropneumonia)
145. Zapalenie przewodów żółciowych (cholangitis)
146. Zapalenie skóry (dermatitis)
147. Zapalenie stawów (arthritis)
148. Zapalenie ścięgien i pochewek ścięgnistych (tendinitis, tenosynovitis)
149. Zapalenie trzustki (pancreatitis)
150. Zapalenie zatok (sinusitis)
151. Zapalenie żył (phlebitis)
152. Zapiaszczenie jelit (sand impaction)
153. Zaraza stadnicza koni (dourine)
154. Zatkanie gardła (pharyngeal obstruction)
155. Zatkanie jelita biodrowego (ileal impaction)
156. Zatkanie jelita ślepego (cecal impaction)
157. Zatkanie okrężnicy cienkiej (smali colon impaction)
158. Zatkanie okrężnicy grubej (large colon impaction)
159. Zatkanie przełyku (esophageal impaction, choke)
160. Zatrucia (poisonings)
161. Zatrzymanie łożyska (retained placenta)
162. Zespół chwiejności u młodych koni (wobbler syndrome)
163. Zespół trzeszczkowy (navicular syndrome)
164. Zespół wodnistej końcowej ilości kału (free faecal water syndrome)
165. Zołzy (strangles)
166. Zwyrodnienie móżdżku źrebiąt rasy arabskiej (equine cerebellar abiotrophy)
167. Zwyrodnienie włókniste kości u koni, zespół dużej głowy, żywieniowa nadczynność przytarczyc (big head syndrome, nutritional secondary hyperparathyroidism)