Choroby układu nerwowego koni

„Choroby układu nerwowego koni" zostały napisane z myślą o tych lekarzach weterynarii, którzy mają praktyki mieszane i dla których chory koń jest tylko jednym z różnych pacjentów, a nie przedstawicielem jedynego gatunku, leczonego przez specjalistę chorób koni.

Gdy wezwanie do chorego konia zdarza się rzadko, trudno wymagać od lekarza z praktyki mieszanej, żeby na bieżąco śledził i pamiętał o wszystkich chorobach koni. Zwykle ma do czynienie z chorobami układu pokarmowego i oddechowego koni, natomiast przypadki neurologiczne zdarzają się rzadko. Wtedy to właśnie może przydać się ta książka. Pozwoli szybko przypomnieć sobie wiedzę z neurologii koni, a zawarte w niej wskazówki ułatwią uzyskanie właściwego rozpoznania i podjęcie odpowiedniej decyzji odnośnie terapii.

Ze zrozumiałych względów w „Chorobach układu nerwowego koni" nie opisano wszystkich chorób neurologicznych tego gatunku, gdyż musiałby powstać typowy podręcznik akademicki, jakich wiele na rynku. Starałem się wybrać tylko te najważniejsze choroby.

Mam nadzieję, że zawarta w tym opracowaniu wiedza pozwoli prawidłowo postąpić w przypadku pacjenta konia z zaburzeniami neurologicznymi, a przy jakichkolwiek wątpliwościach zachęci lekarza weterynarii do sięgnięcia po informacje zawarte w renomowanych podręcznikach lub w specjalistycznych artykułach w Internecie albo w czasopismach fachowych. Wykaz tych najważniejszych umieściłem w Piśmiennictwie na końcu książki.

Nie opisywałem anatomii ani fizjologii układu nerwowego koni, gdyż są dostępne szczegółowe opracowania na ten temat, a celem mojej książki jest szybkie dostarczenie informacji o typowych chorobach a nie przedstawienie całej neurologii koni.

W warunkach terenowych lekarz weterynarii musi przy badaniu konia opierać się na swoich zmysłach, doświadczeniu i nabytej wiedzy, a tę wiedzę ma szybko przypomnieć i ewentualnie uzupełnić to opracowanie.

SPIS TREŚCI

Przedmowa   7

1. Badanie układu nerwowego koni  9

1.1 Opis zwierzęcia   9

1.2 Wywiad  10

1.2.1 Wywiad środowiskowo-przyczynowy  10                                

1.2.2 Wywiad chorobowy  13

1.3 Badanie ogólne  15

1.4 Badanie szczegółowe układu nerwowego  19

1.4.1 Badanie głowy  19

1.4.2 Badanie nerwów czaszkowych  19

1.4.3 Badanie szyi i tułowia oraz kończyn  23

1.4.4 Badanie nerwów rdzeniowych  23

1.4.5 Badanie propriocepcji  26

1.4.6 Badanie w ruchu  26

1.4.7 Badanie dodatkowe  27

1.4.8 Orientacyjna anatomiczna lokalizacja zaburzeń neurologicznych  30    

1.4.9 Przedstawienie hodowcy diagnozy i rokowania oraz omówienie warunków leczenia  31

2. Choroby centralnego układu nerwowego koni  32

2.1 Obrzęk mózgu  32

2.2 Niedotlenienie mózgu  34

2.3 Zapalenie mózgu i rdzenia  35

2.4 Zwyrodnienie mózgu i rdzenia  38

2.5 Wstrząśnienie mózgu  40

2.6 Stłuczenie mózgu, rozerwanie struktur mózgu, krwawienia pourazowe w mózgu  41

2.7 Nowotwory mózgu  43

2.8 Zapalenie opon mózgowych  45

2.9 Padaczka  47

2.10 Urazy rdzenia kręgowego  49

3. Choroby nerwów obwodowych koni  51

4. Specyficzne choroby układu nerwowego koni  55

4.1 Choroby niezakaźne układu nerwowego koni  55

4.1.1 Zwyrodnienie mózgu i rdzenia koni  55

4.1.2 Choroba neuronów ruchowych koni  56

4.1.3 Choroba pastwiskowa  59

4.1.4 Abiotrofia móżdżku  60

4.1.5 Koguci chód  61

4.2 Choroby zakaźne układu nerwowego koni  63

4.2.1 Choroby wirusowe układu nerwowego koni  63

4.2.1.1 Wścieklizna   63

4.2.1.2 Herpeswirusowe zapalenie mózgu i rdzenia koni  64

4.2.1.3 Choroba bornaska koni  66

4.2.1.4 Wschodnie i Zachodnie zapalenie mózgu koni  67

4.2.1.5 Wenezuelskie zapalenie mózgu 69

4.2.1.6 Japońskie zapalenie mózgu  70

4.2.1.7 Zapalenie mózgu Zachodniego Nilu  71

4.2.2 Choroby bakteryjne układu nerwowego koni  72

4.2.2.1 Listerioza  72

4.2.2.2 Botulizm  74

4.2.2.3 Tężec  76

4.2.3 Choroby pasożytnicze układu nerwowego koni  78

4.2.3.1 Pierwotniacze zapalenie mózgu i rdzenia koni  78

4.3 Choroby wrodzone układu nerwowego koni  79

4.3.1 Wodogłowie  79

4.3.2 Hiperkaliemiczne porażenie koni  81

4.3.3 Zespół chwiejności u młodych koni  82

4.3.4 Abiotrofia móżdżku (patrz 4.1.4)  84

4.3.5 Padaczka (patrz 2.9)  84 

5. Zaburzenia metaboliczne powodujące objawy nerwowe u koni  84

5.1 Encefalopatia wątrobowa 84

5.2 Hipokalcemia  86

5.3 Hiperkalcemia  87

5.4 Hipomagnezemia  88

5.5 Hipermagnezemia  89

5.6 Hiponatriemia  90

5.7 Hipernatriemia  91

5.8 Hipokaliemia  92

5.9 Hiperkaliemia  93

5.10 Zespół słabego źrebięcia  94

6. Zatrucia powodujące objawy nerwowe u koni  96

7. Leki stosowane w neurologii koni  99