Dobra praktyka pszczelarska

Co oznacza dobra praktyka pszczelarska?

Pszczelarze, oferując przeróżne produkty pszczele, zapewniają nam szczególnie cenne artykuły spożywcze i gwarantują ich bezpie­czeństwo oraz jakość. Podobnie jak inni pro­ducenci żywności, odpowiadają za rozdawa­ne lub sprzedawane produkty. Nikogo nie powinno więc dziwić, że również w odniesie­niu do pszczelarstwa coraz częściej pojawia się określenie „dobra praktyka". Niektórzy pytają jednak, i słusznie, co kryje się za okre­śleniem „dobra praktyka pszczelarska"? Przeszukując literaturę i Internet, znajduje się najróżniejsze objaśnienia i wskazówki, ale żadnego klarownego opisu czy wręcz definicji. Często natomiast spotyka się określenie „do­bra praktyka rolnicza" lub skrót angielskie­go odpowiednika - GAP (Good Agricultural Practice). Prowadząc dalsze poszukiwania, trafia się w końcu na FAO, wyspecjalizowaną organizację ONZ odpowiadającą za wyżywie­nie i rolnictwo (Food and Agricultural Organisation of the United Nations). Ta nadrzędna organizacja zdefiniowa­ła w 2003 roku „dobrą praktykę rolniczą". Zasadniczo polega to na tym, że w „dobrej praktyce rolniczej" produkcja i przetwa­rzanie produktów żywnościowych i innych produktów rolniczych powinno się odby­wać z zachowaniem zasad gospodarności, w sposób przyjazny dla środowiska i akcep­towalny społecznie, dzięki czemu powstają bezpieczne i zdrowe produkty spożywcze. Nawet jeśli ta definicja jest bardzo uproszczona, wciąż w pszczelarstwie wydaje się czymś abstrakcyjnym. Stanie się jednak zro­zumiała, jeśli najważniejsze treści odniesie się do niego i ujmie w kilku punktach:

- zrównoważona i właściwa dla gatunku ho­dowla pszczół;

-  unikanie zbędnych pozostałości w produk­tach pszczelich;

- zapewnienie odpowiedniej jakości produk­tów pszczelich;

- prowadzenie dokumentacji (np. stosowa­nia leków, świadectwa zdrowia, zanieczysz­czeń w produktach pszczelich, zabiegów higienicznych);

- ochrona środowiska;

- przestrzeganie przepisów (np. odnośnie do stosowania leków, chorób pszczół, miodu, produktów spożywczych). Co to oznacza w praktyce postępowania z ro­dzinami pszczelimi lub w obróbce miodu, chcemy objaśnić w niniejszej książce. Ważne aspekty zostaną najpierw przedstawione ogól­nie, a następnie bliżej wyjaśnione w aspek­cie praktycznym. Dołączony zestaw wskazó­wek powinien ułatwić rozpoznanie wad i zalet własnej produkcji pszczelarskiej. Na koniec każdy powinien sam ocenić, czy stosuje się do dobrej praktyki pszczelarskiej i czy ewentu­alnie powinien wprowadzić zmiany. Książka jest skierowana zarówno do osób początkują­cych, jak i do doświadczonych pszczelarzy.

Dr Wolfgcang Ritter

Dobra praktyka pszczelarska to przełożone na pracę w pasiecie zasady tzw. dobrej praktyki rolniczej. Od kilkudziesięciu lat w rolnictwie, w tym w chowie i hodowli zwierząt, zwraca się szczególną uwagę na uzyskiwanie żywności dobrej jakości oraz dobrostan zwierząt. Dla pszczelarstwa dobra praktyka oznacza umiejętne postępowanie z pszczołami i uzyskiwanie wartościowych produktów pszczelich.

Prowadzenie pasieki stosownie do potrzeb pszczół, w sposób przyjazny dla środowiska, i produkowanie miodu bez zanieczyszczeń powinno być celem każdego pszczelarza. W książce opisano pożądane działania pszczelarskie, uwzględniające też regularną kontrolę wyników.
• Podane w ramkach pytania pomagają rozpoznać i skorygować własne błędy.
• Czytelne ryciny przekazują kompleksową wiedzę.
• Szczegółowe informacje pomagają zapobiegać wystąpieniu warrozy i innych chorób pszczół.
Na szczególną uwagę zasługują podane w książce obszerne informacje na temat zapobiegania występowaniu i zwalczania ostatnio zawleczonego do Europy małego chrząszcza ulowego.

Autor, dr Wolfgang Ritter, jest biologiem i ma wieloletnie doświadczenie zarówno w konwencjonalnym, jak i ekologicznym pszczelarstwie. Jest znanym w świecie ekspertem zajmującym się zdrowiem pszczół i od lat wyznacza standardy naturalnego pszczelarstwa.

Spis treści       

Co oznacza dobra praktyka pszczelarska? 5

Pszczelarze i sprzęt 6

Narzędzia i odzież robocza 8

Co robić, gdy pszczoła użądli 10

Rozsądne dźwiganie, praca bez stresu 12

W poszukiwaniu odpowiedniego ula 16

Nie za duża, nie za mała 17

Dużo powietrza, mało wilgoci 23

Wybór materiału 26

Plastry i wosk 29

Swobodny czy określony? 30

W zamkniętym obiegu coraz gorzej 34

Higiena w rodzinie pszczelej 42

Dobry miód i zdrowe pszczoły z czystych plastrów 43

Jak dobrać się do szkodników 47

Praca z rodzinami pszczelimi 50

O zachowaniu się przy ulu 52

Promowanie samoleczenia 58

Przegroda w gnieździe 62

Przegrzanie oznacza stres 66

Ocena rodzin 70

Nie przeszkadzać! 71

Jak się czują moje pszczoły? 75

Czy rodzina ma matkę? 80

Pokarm 84

Dobre zaopatrzenie przez cały sezon 86

Wystarczająca ilość pyłku dla licznego czerwiu w sezonie 90

Na zimę wszystko co najlepsze 94

Kiedy, w jakiej ilości i gdzie dokarmiać? 98

Przyjazne otoczenie 102

Wybór stanowiska i ustawienie uli w sezonie 103

Bezpieczna zimowla 107

Wędrowanie z pszczołami 110

Czysto i spokojnie 114

Rójka i rozmnażanie 118

Wszystko w swoim czasie 119

Praca z rojem 123

Hodowla pszczoły miodnej  128

Miód 134

Miód i higiena 135

Dojrzały, naturalny, niezafałszowany 141

Kontrola jakości 147

Odmiana i pochodzenie miodu 154

Rozlewanie i etykietowanie 159

Inne produkty pszczele 162

Pyłek kwiatowy 164

Propolis - nie tylko do klejenia i dezynfekcji 166

Zdrowie pszczół 168

Warroza - szybkie rozpoznawanie sytuacji krytycznej  170

Właściwe zwalczanie warrozy 173

Choroby wirusowe 185

Mały chrząszcz ulowy - jak go poznać i rozpoznać 189

Mały chrząszcz ulowy - zapobieganie i zwalczanie 193

Choroby czerwiu 198

Nosema ceranae - przez cały rok, ale mniej groźne? 203

Zatrucie środkami ochrony roślin 206

Rozpoznawanie objawów i ich znaczenie 208

Co robić w razie zatrucia 212

Etyczne granice pszczelarstwa 216

Decydowanie o życiu i śmierci 218

Skorowidz 224