Dynamika ujeżdżenia: gdy dwa kręgosłupy tworzą jedność

Przeczytałem od deski do deski i jestem zachwycony. Łapię się na tym, że często cytuję tę książkę, ucząc na kursach i sympozjach.

Carl Hester, wielokrotny medalista olimpijski w ujeżdżeniu

Zrównoważony i wspierający konia dosiad jest podstawą udanego partnerstwa konia i jeźdźca. Beth Baumert podejmuje ten dość złożony temat, ekspercko wyjaśniając dynamikę utrzymywania równowagi przez jeźdźca oraz zastosowanie pozytywnego napięcia w tworzeniu „linii mocy”. W drugiej części omawia ten sam temat z perspektywy budowy i zachowań konia, ponownie podając wiele przykładów i sugerując ćwiczenia. Następnie po mistrzowsku łączy wcześniejsze tematy w jeden i demonstruje magię dwóch kręgosłupów układających się w jednej linii dla wspólnego dobra konia i jeźdźca.

Z pokorą przyznaję, że dzięki niej nawet dla mnie pewne tematy stały się jaśniejsze, choć przez całe życie zajmuję się ujeżdżaniem. Książka Beth to równowartość niezliczonych kursów prowadzonych przez najlepszych na świecie trenerów.

z Przedmowy: Axel Steiner, sędzia ujeżdżenia FEI 5*, obecny sędzia ujeżdżenia klasy „S” USEF, członek komitetu programu klasy „L” USDF

Natura nie przewidziała, że koń będzie dźwigał na swoich plecach człowieka. Kręgosłup konia wyspecjalizował się w drodze ewolucji nie w dźwiganiu ciężaru, ale w umożliwianiu koniowi maksymalnie szybkiego biegu. Na szczęście świadomy jeździec, wykorzystując naturalne właściwości kręgosłupa konia, może sprawić, że mimo dodatkowego ciężaru będzie on funkcjonował w pełni sprawnie.

Książka pozwoli lepiej zrozumieć rolę dosiadu (dosiad – „miejsce, gdzie spotykają się dwa kręgosłupy”) i rozwiać wątpliwości, co w praktyce oznacza często używane określenie „jechanie konia od dosiadu”. Człowiek – doskonaląc się w umiejętnościach jeździeckich i wykorzystując całą wiedzę o budowie i zachowaniu koni – jest w stanie spowodować, iż dwa kręgosłupy (koński i ludzki) będą podczas jazdy wchodzić w interakcję i osiągną harmonię.

Wojciech Mickunas

Na grzbiecie konia dzieją się rzeczy magiczne. Nie jest tak za każdym razem, ale może się zdarzać, kiedy koń i jeździec stają się jednością. Ich kręgosłupy spotykają się w idealnej równowadze, umysły osiągają doskonałe porozumienie, a obydwoje poruszają się w cudownej harmonii. Magia może mieć miejsce, kiedy koń jest szkolony (zarówno fizycznie, jak i mentalnie)  z uwzględnieniem jego natury – jeździec pomaga mu używać jego ciała w naturalny sposób, koń pracuje swobodnie i chętnie dla jeźdźca, który doskonale panuje nad swoją równowagą. To właśnie nazywam „dynamiką ujeżdżenia”, a kiedy ona działa, mięśnie konia są wykorzystywane w sposób, który powoduje poprawę jego giętkości i wzmocnienie, a także zapewnia mu dłuższe życie w zdrowiu. Pod względem umysłowym wierzchowiec czuje się wolny i niczym nie ograniczany. To odnosi się do wszelkich ras koni, trenowanych w każdej możliwej dyscyplinie jeździeckiej.

z Wprowadzenia

Jakąkolwiek dyscypliną jeździecką się zajmujesz, czy to western, skoki, czy jazda na kucach – zachęcam, żebyś pogłębił swoją wiedzę na temat dresażu i stosował ją podczas szkolenia, choćby dlatego, by zachować jego logikę. Mam to szczęście, że w trakcie całej mojej kariery jeździeckiej i trenerskiej nigdy nie stosowałem treningu skokowego bez pracy na czworoboku. Ale tak było w moim własnym, małym świecie. Dzisiejszych jeźdźców stanowczo za bardzo pochłania wygląd i współzawodnictwo. Nawet czołowi zawodnicy jakimś sposobem utracili to, co wielcy mistrzowie wiedzieli wieki temu! Każdy jeździec musi znać podstawowe zasady ujeżdżenia.

George Morris, były szef amerykańskiej reprezentacji w skokach przez przeszkody

Beth Baumert i ja nadajemy na tych samych falach, jeśli chodzi o konie i szkolenie ujeżdżeniowe. Teraz stworzyła najlepszy przewodnik, jaki kiedykolwiek widziałem, dla tych, którzy chcą zrozumieć niuanse dresażu. Przy tym wszystkim, co dzieje się dziś w naszym sporcie, mam nadzieję, że jeźdźcy – teraz i w przyszłości – będą uprawiali ujeżdżenie tak, jak opisuje to Beth.

Henk van Bergen, były szef reprezentacji Holandii w ujeżdżeniu i brytyjskiej ekipy młodych jeźdźców, członek rady nadzorującej sędziów FEI

Obowiązkowa lektura dla entuzjastów ujeżdżenia na każdym poziomie; ta wyczerpująca książka wypełniona jest cennymi informacjami, które poszerzą bazę wiedzy instruktorów, trenerów, sędziów i jeźdźców. Piękne zdjęcia, ilustracje i wykresy wzbogacają dodatkowo jasny i zwięzły tekst. Będę ją polecała wszystkim moim uczniom.

Maryal Bernett, sędzia ujeżdżenia FEI 4* (emerytowany) oraz Starszy Sędzia Kanadyjskiej Federacji Jeździeckiej

AUTOR KSIĄŻKI:

Beth Baumert jest certyfikowanym instruktorem USDF, redaktorką magazynu „Dressage Today” oraz przewodniczącą rady nadzorczej The Dressage Foundation (TDF). Przez wiele lat produkowała filmy instruktażowe i relacje z zawodów ujeżdżeniowych.

Ma dwóch synów oraz córkę Jennifer, która startuje w zawodach ujeżdżeniowych klasy Grand Prix.

Mam przyjemność znać Beth Baumert i jej córkę, Jennifer, z którymi pracuję od wielu lat. Beth udoskonaliła w tym czasie swoje umiejętności nie tylko jako jeźdźca, ale także instruktora i trenera. Pracując wiele lat jako redaktor techniczny „Dressage Today” (czołowego czasopisma o ujeżdżeniu w Stanach Zjednoczonych), Beth miała dostęp do najlepszych trenerów i jeźdźców na świecie. Pragnąc wyjaśnić niektóre z trudniejszych aspektów szkolenia konia ujeżdżeniowego, jeździła na zawody w Europie, przeprowadziła niezliczone wywiady i stworzyła silne, oparte na zaufaniu, więzi z jednymi z najlepszych trenerów świata. Zbiór uzyskanej w ten sposób, bezcennej wiedzy, jest właśnie podstawą książki, którą trzymasz w ręku.

Obydwoje zgadzamy się co do tego, że zrównoważony i wspierający konia dosiad jest podstawą udanego partnerstwa konia i jeźdźca. W pierwszej części książki Beth podejmuje ten dość złożony temat, ekspercko wyjaśniając dynamikę utrzymywania równowagi przez jeźdźca i zastosowanie pozytywnego napięcia w tworzeniu „linii mocy”, które kształtują i ukierunkowują energię konia, żeby mógł właściwie utrzymywać równowagę pod jeźdźcem.

W następnej części omawia ten sam temat z punktu widzenia konia, ponownie podając wiele przykładów i sugerując ćwiczenia.

W trzeciej, ostatniej części po mistrzowsku łączy wcześniejsze tematy w jeden i demonstruje magię dwóch kręgosłupów układających się w jednej linii dla wspólnego dobra konia i jeźdźca.

Tę książkę należy czytać powoli i wielokrotnie do niej wracać. Z każdym kolejnym jej czytaniem pogłębisz zrozumienie tego fascynującego tematu: to prawdziwie ponadczasowe dzieło. Z pokorą przyznaję, że dzięki niej nawet dla mnie pewne tematy stały się jaśniejsze, choć przez całe życie zajmuję się ujeżdżaniem. To równowartość niezliczonych kursów prowadzonych przez najlepszych na świecie trenerów.

Dresaż jest podróżą, na którą składa się wiele tańców z końmi. Mam nadzieję, że będziesz czerpał przyjemność z nauki ich kroków, tak starannie zarysowanych i zilustrowanych w tej książce.

Axel Steiner

Spis treści

PRZEDMOWA

WSTĘP

WPROWADZENIE. Perspektywa magii

Pogodzenie potrzeby wolności i kontroli

Jak pracuje jeździec

Jak poruszają się konie

Jak dwa kręgosłupy spotykają się w równowadze

Część I. Jak pracuje jeździec

ROZDZIAŁ 1. Dosiad - miejsce, gdzie spotykają się dwa kręgosłupy

Zrównoważony dosiad

Pomoc w postaci ciężaru ciała

Pomoce przekazujące jedną wiadomość

Ćwiczenie: Znajdź podstawę dosiadu

Najważniejsze informacje na temat dosiadu

ROZDZIAŁ 2. Wprowadzenie do linii mocy

Pozytywne napięcie - łatwy sposób na bycie silnym

Linie mocy ukierunkowują konia

Giętkie stawy tworzą giętkie linie mocy

Ćwiczenie 1: Znajdź swoją pionową linię mocy

Ćwiczenie2: Znajdź swoją łączącą linię mocy

Ćwiczenie 3: Znajdź swoją skrętną linię mocy

Ćwiczenie 4: Znajdź swoją wzrokową linię mocy

Ćwiczenie5: Wzmocnij mięśnie centrum, wykonując„mostek"

Ćwiczenie 6: Wzmocnij mięśnie centrum, ćwicząc pompki na przedramionach

Ćwiczenie?: Utrzymuj giętkość linii mocy

Najważniejsze informacje na temat pozytywnego napięcia i linii mocy

ROZDZIAŁ 3. Pionowa linia mocy – moc pozwalająca iść naprzód

Fundamenty jeźdźca

Lista kontrolna postawy utrzymującej pionową linię mocy

„Przed łydką"- przycisk popędzania

Ćwiczenie 7: Wzmocnij pionową linię mocy

Ćwiczenie2: Pedałuj, żeby wzmocnić pionową linię mocy

Ćwiczenie 3: Zwrot na przodzie i wzmocnienie pomocy do ruchu naprzód

Najważniejsze informacje na temat pionowej linii mocy 

ROZDZIAŁ 4. Łącząca linia mocy - giętkość umożliwiająca zatrzymanie

Lista kontrolna postawy dla łączącej linii mocy

Ustanowienie połączenia

Dobrze wykonana półparada

Używaj dłoni na końcu

Ćwiczenie 1: Kto opiera się na kim

Ćwiczenie 2- Półparady, żeby zminimalizować używanie dłoni

Najważniejsze informacje na temat łączącej linii mocy

ROZDZIAŁ 5. Skrętna linia mocy - elastyczność umożliwiająca skręcanie

Zginanie i skręcanie

Lista kontrolna postawy dla skrętnej linii mocy

Ćwiczenie 1: Sprawdź pomoce do skręcania

Ćwiczenie 2 Trójkąty dla „przepuszczalności"

Najważniejsze informacje na temat skrętnej linii mocy

ROZDZIAŁ 6. Wzrokowa linia mocy - połączenie ze światem zewnętrznym

Lista kontrolna postawy dla wzrokowej linii mocy

Wpływ na równowagę wzdłużną konia

Ćwiczenie 1: Steruj oczami

Ćwiczenie 2: Zwiększ siłę koncentracji wzroku

Najważniejsze informacje na temat wzrokowej linii mocy

ROZDZIAŁ 7. Jasne pomoce dla komunikacji   

Pomoce służące trzem celom

Jazda całym ciałem

Pasywne pomoce - swoboda dla niego i kontrola dla ciebie

Ćwiczenie 1: Koła kształtujące i ósemki ustawiające konia „przed łydką"

Ćwiczenie 2: Kontrola nad palcatem dla jeźdźca

Ćwiczenie 3:„Przed łydką" – ćwiczenie zużyciem palcata

Ćwiczenie 4: Pomoce słuchające i akcji - niezwłoczne ustępowanie od łydki

Ćwiczenie5: Kwadratowa serpentyna

Najważniejsze informacje na temat

jasnych pomocy

Część II. Jak poruszają się konie

ROZDZIAŁ 8. Problemy z równowagą

Zrozumienie równowagi prowadzi do jej poprawy

Równowaga wzdłużna

Siła pchająca, wykrok, zaangażowanie

Półparady i przejścia jako narzędzia koordynujące i łączące

Krąg energii i krąg pomocy

Równowaga w płaszczyźnie bocznej

Ćwiczenie 1: Włącz pchający silnik swojego konia        

Ćwiczenie 2: Połącz ciało konia w ustawieniu łopatką do przodu

Ćwiczenie 3: Przejścia, aby osiągnąć „przepuszczalność"

Najważniejsze informacje na temat problemów konia z równowagą

ROZDZIAŁ 9. Jak zmienia się rozłożenie ciężaru konia

Popraw równowagę, uelastyczniając i wzmacniając

Ćwiczenie 7: Zadaj sobie pytanie: Jak rozkłada się ciężar ciała mojego konia?

Ćwiczenie2: Zadaj sobie pytanie: Jak bardzo zaokrągloną ramę ma mój koń?

Ćwiczenie 3: Zadaj sobie pytanie: Czy mój koń jest ciężki w ręku?

Ćwiczenie 4: Zadaj sobie pytanie: Jak długi powinien być mój koń?

Najważniejsze informacje o rozłożeniu ciężaru ciała

ROZDZIAŁ 10. Impuls i zaangażowanie

Zgranie pomocy w czasie, aby zmaksymalizować swobodę

Moment stosowania pomocy do pchania, kroczenia i zaangażowania

Ćwiczenie 7: Wyczucie czasu i swobodne „brzdęk"

Ćwiczenie2: Budowanie impulsu w kłusie

Ćwiczenie 3: Wyczucie momentu zaangażowania

Najważniejsze informacje o impulsie i zaangażowaniu

ROZDZIAŁ 11. Dźwignia do zebrania

Zasada działania dźwigni

Odnajdywanie zebrania

Ćwiczenie 7: Łopatką do wewnątrz, aby osiągnąć zebranie

Ćwiczenie 2: Cofanie

Ćwiczenie 3: Test samoniesienia pyta:

Czy jesteś w równowadze?

Najważniejsze informacje na temat zebrania

ROZDZIAŁ 12. Przejścia

Łączenie i zbieranie konia

Przejścia łączące i zbierające

Miej jasne wyobrażenie

Ćwiczenie 7: Czyste przejścia, które łączą, a następnie zbierają

Ćwiczenie 2: Konwersja energii

Ćwiczenie 3: Utrzymywanie rytmu

Ćwiczenie4: Szukanie okazji

Najważniejsze informacje na temat przejść

ROZDZIAŁ 13. Półparady

Łączenie przodu ciała konia z tyłem i zbieranie go

Czym właściwie jest półparada

Ćwiczenie 7: Jak wykonać półparadę

Ćwiczenie2: Półparady dla gładkich przejść

Ćwiczenie 3: Poproś konia, żeby na ciebie poczekał

Ćwiczenie 4: Wykorzystanie zatrzymania do poprawienia półparad przed narożnikami

Ćwiczenie 5: Półparady wydłużające szyję i poprawiające przepuszczalność grzbietu

Najważniejsze informacje na temat półparad

Podsumowanie

Część III.

Jak dwa kręgosłupy spotykają się w równowadze

ROZDZIAŁ 14. Rytm

Rozmowa w języku konia

Ćwiczenie: Praca z metronomem

Najważniejsze informacje na temat rytmu

ROZDZIAŁ 15. Energia

Monitorowanie i regulowanie mocy

Ćwiczenie: Organizowanie energii

Najważniejsze informacje na temat energii

ROZDZIAŁ 16. Zgięcie w potylicy

Klucz do giętkiego grzbietu

Ćwiczenie: Monitoruj i reguluj zgięcie w potylicy

Najważniejsze informacje na temat zgięcia w potylicy

ROZDZIAŁ 17. Wyprostowanie kręgosłupa

Klucz do wyprostowania

Wyrównanie dwóch kręgosłupów

Ćwiczenie: Nawlekanie

Najważniejsze informacje na temat wyprostowania kręgosłupa   198

ROZDZIAŁ 18. Zgięcie boczne

Zgięcie jest kontrolą nad koniem

Zgięcie i skręcanie dla uzyskania idealnych kół

Częste problemy na kole

Ćwiczenie 1: Poznaj odczucia towarzyszące jeździe po 20-metrowym kole

Ćwiczenie 2: Prowadzenie w zakręcie i narożnik o średnicy 12 metrów

Ćwiczenie 3: Serpentyny Theodorescu

Najważniejsze informacje na temat zgięcia

ROZDZIAŁ 19. Wysokość uniesienia szyi

„Przepuszczalność" z natury

Ćwiczenie 1: Znajdź obniżającą się szyję

Ćwiczenie 2: Naprawienie zwisającej szyi

Najważniejsze informacje na temat wysokości uniesienia szyi

ROZDZIAŁ 20. Długość wykroku

Skracanie z dążnością do ruchu naprzód

Ćwiczenie: Wydłużanie i skracanie wykroku na kole

Najważniejsze informacje na temat długości wykroku

ROZDZIAŁ 21. Tor jazdy

Kontroluj drogę dla idealnej równowagi 

Ćwiczenie 7: Ruch w pozycji łopatką do przodu

Ćwiczenie 2: Spirala

Najważniejsze informacje na temat toru jazdy

ROZDZIAŁ 22. Figury i elementy ujeżdżeniowe

Długoterminowy plan treningowy

Przeciwstawne cechy - ćwiczenie: poziom treningowy

Przeciwstawne cechy - ćwiczenie: poziom pierwszy

Przeciwstawne cechy - ćwiczenie: poziom drugi

Przeciwstawne cechy - ćwiczenie: poziom trzeci

Przeciwstawne cechy - ćwiczenie: poziom czwarty

Najważniejsze informacje na temat figur i elementów ujeżdżeniowych

ZAKOŃCZENIE. Perspektywa magii

AUTORZY ZDJĘĆ ORAZ ILUSTRACJI

INDEKS