Kukurydza

Analizując rynek wydawniczy pod ką­tem obecności na nim kompleksowych opracowań związanych z agrofagami ku­kurydzy, należy wskazać, że jest on bar­dzo ubogi w takie publikacje. Zazwyczaj spotyka się oddzielne pozycje dla chwa­stów, chorób i szkodników, co z kolei powoduje, że ruszając w teren nierzadko trzeba ze sobą zabierać kilka różnych ty­tułów, co jest nieporęczne.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom plantatorów kukurydzy, a także jednostek zajmujących się szeroko rozumianym doradztwem i obsługą sektora rolnictwa, Agro Wydawnictwo Sp. z o.o. we współpracy z pracownikami naukowymi Instytu­tu Ochrony Roślin - PIB, Terenowej Stacji Doświadczalnej w Rzeszowie oraz Uni­wersytetu Przyrodniczego w Poznaniu opracowało niniejszy poradnik - „Kukury­dza. Identyfikacja agrofagów oraz niedo­borów pokarmowych". Jest to podręczne kompendium wiedzy na temat mniej oraz tych bardziej znanych organizmów szko­dliwych dla kukurydzy, zaliczanych do grupy chwastów, chorób i szkodników, które mogą pojawiać się na plantacjach tej rośliny w Polsce, a także pozwalają­ce poprawnie identyfikować niedobory składników pokarmowych. Opracowanie zawiera najważniejsze informacje zwią­zane z poprawną identyfikacją gatunku szkodliwego już na polu uprawnym, bez konieczności przeszukiwania wielu in­nych baz danych, często rozproszonych w różnych wydawnictwach bądź w Internecie. W jednym miejscu zamieszczono szczegółowy opis gatunków, informację o ich rozwoju, występowaniu, szkodliwo­ści, a także o progach szkodliwości, czy też metodach zwalczania. Całość opisu uzupełniona jest informacją o objawach niedoboru składników pokarmowych oraz bogatą kolekcją fotografii, a także informacjami o sposobach i technikach monitorowania plantacji na obecność agrofagów, co dopełnia całości wydaw­nictwa.

Mamy nadzieję, że niniejsze opraco­wanie spełni Państwa oczekiwania i bę­dzie pomocnym narzędziem w codzien­nej pracy.

Spis treści

Skala BBCH dla kukurydzy

Chwasty zagrażające kukury

Bodziszek drobny; Bylica pospolita; Chaber  bławatek; Chwastnica jednostronna; Dymnica pospolita; Gorczyca polna; Iglica pospolita; Komosa biała; Krzywoszyj polny; Maruna nadmorska; Ostrożeń polny; Palusznik krwawy; Perz właściwy; Poziewnik szorstki; Przytulia czepna; Psianka czarna; Rdesty; Rdestówka powojowata; Rumianek pospolity; Rzodkiew świrzepa; Stulicha psia; Szarłat szorstki; Tasznik pospolity; Tobołki polne; Żółtlica drobnokwiatowa

Choroby

Choroba szalonych wiech; Drobna plamistość liści kukurydzy; Fuzarioza kolb kukurydzy; Głownia guzowata kukurydzy; Głownia pyląca kukurydzy; Rdza kukurydzy; Zgnilizna korzeni i zgorzel podstawy łodygi; Zgorzel siewek; Żółta plamistość liści kukurydzy

Szkodniki zagrażające kukurydzy

Bawełnica wiązowo-zbożowa; Btyszczka jarzynówka; Drutowce; Dzik; Miniarkowate; Mszyce; Omacnica prosowianka; Pędraki; Piętnówki; Ploniarka zbożówka; Przędziorek chmielowiec; Pomrowik plamisty; Ptaki krukowate i dzikie gołębie; Rolnice; Słonecznica orężówka; Skrzypionki ; Stonka kukurydziana; Śmietka kietkówka; Drążek kukurydziany; Wciornastki; Przylżeńce; Wieczernica szczawiówk; Zmienik lucernowie; Zwójki

Niedobory składników pokarmowych

Azot (N); Fosfor (P); Potas (K); Cynk (Zn); Magnez (Mg); Siarka (S); Żelazo (Fe); Mangan (Mn); Wapń (Ca); Bór (B)

Sposoby monitorowania obecności agrofagów i niedoboru składników pokarmowych

Chwasty; Choroby; Szkodniki; Niedobory

Kukurydza zwyczajna, niekiedy określana mianem pastewnej zaraz po pszenicy i rzepaku jest jedną z naj­ważniejszych roślin rolniczych uprawia­nych w kraju. Ma to swoje odzwierciedle­nie w powierzchni jej zasiewów, która od 2012 roku przekracza milion hektarów. Coraz popularniejsza staje się także kukurydza cukrowa zaliczana do roślin warzywnych, której areał uprawy szacowany jest już na około 6-8 tyś. hektarów. Na lokalną skalę, wysiewa się ponadto kukurydzę popcorn, a głównie amatorsko kukurydzę ozdobną oraz ostatnio tzw. kukurydzę niebieską (o dużej zawartości antocyjanów). Bez względu jednak na rodzaj ku­kurydzy, w zdecydowanej większości przypadków roślinom zagrażają podob­ne organizmy szkodliwe, które tym sa­mym stają się dla człowieka konkuren­tami w walce o wysoki plon, o dobrych parametrach jakościowych. Organizmy te określa się mianem agrofagów i dzie­li zasadniczo na trzy grupy: chwasty, choroby i szkodniki. Część gatunków należąca do wymienionych grup jest na tyle groźna dla kukurydzy, że wymaga ograniczania populacji z wykorzysta­niem metod profilaktycznych, jak i bez­pośredniego zwalczania ujętych w ra­mach tzw. integrowanej ochrony roślin. Integrowana ochrona roślin, będąca od 2014 roku w Unii Europejskiej obligato­ryjnym sposobem obniżania liczebności populacji szkodliwych gatunków, kładzie bardzo duży nacisk wpierw na zapobiega­nie licznym pojawom agrofagów poprzez stosowanie metod niechemicznych, a do­piero, gdy to okaże się niewystarczające zezwala na racjonalne używanie chemicznych środków ochrony roślin.

Nieodłącznym i niezmiernie ważnym elementem integrowanej ochrony roślin jest monitoring występowania organi­zmów szkodliwych. Jest on kluczowy dla potrzeb oceny stanu fitosanitarnego stanowiska, na którym będzie wysiana kukurydza, jak również kondycji samych roślin w trakcie ich wegetacji. Na podsta­wie wykonanych obserwacji podejmuje się decyzje, czy potrzebne są jakiekol­wiek działania z zakresu ochrony roślin, w tym z zastosowaniem preparatów che­micznych. Jeżeli tak, wówczas każdego profesjonalnego użytkownika środków ochrony roślin, a także producenta dzia­łającego w systemie tzw. Integrowanej Produkcji (IP) obowiązuje prowadze­nie dokumentacji obserwacyjnej, która będzie z jednej strony uzasadnieniem dla zastosowania metody chemicznej, a z drugiej strony dowodem dla służb kontrolujących gospodarstwo pod kątem przestrzegania obowiązujących przepi­sów prawa.

Aby monitoring agrofagów był sku­tecznie prowadzony, konieczne jest po­siadanie przez osobę go wykonującą podstawowej wiedzy o organizmach szkodliwych, które spotyka się na plan­tacjach kukurydzy. Obok znajomości ich wyglądu i biologii informującej o termi­nach występowania na polu uprawnym, w przypadku sprawców chorób i szko­dników ważna jest także umiejętność identyfikacji uszkodzeń tkanek jakie po­wstają w następstwie ich pojawu. Klu­czowe jest także odróżnianie objawów związanych z ich pojawem, od tych jakie powstają np. w następstwie niedoboru niektórych składników pokarmowych, czy też niekiedy ich nadmiarem, tak aby nie dochodziło do pomyłek i ewentualne­go stosowania nieuzasadnionej ochrony chemicznej. Nie zawsze pojawiające się bowiem na nadziemnych częściach ro­ślin przebarwienia, plamki, czy też defor­macje niektórych organów są skutkiem oddziaływania organizmów szkodliwych, lecz wynikają z reakcji rośliny np. na trud­ności z pobraniem niektórych makro- lub mikroskładników, zwłaszcza w warun­kach niesprzyjającej rozwojowi kukury­dzy pogody.