Zwalczanie chwastów dwuliściennych

Książka "Zwalczanie chwastów dwuliściennych" to kolejny poradnik agrotechniczny z serii APRA Doradza. Założeniem tego wydawnictwa jest w praktyczny poinformować i opisać zagadnienia związane wyłącznie ze zwalczaniem jedno-, dwu- i wieloletnich chwastów dwuliściennych.

Program zwalczania chwastów podzielono na kilkanaście rodzin, w których opisano dominujące i uciążliwe gatunki w różnego typu uprawach rolniczych. W ramach rodzin obserwuje się różną wrażliwość poszczególnych gatunków chwastów w stosunku do takich samych substancji czynnych. Dlatego też w niektórych opisach rodzin wprowadzono dodatkowe informacje o rozróżnianiu znajdujących się w jej obrębie gatunków. Umiejętność oznaczenia ich w wielu przypadkach pozwoli na dobór odpowiedniej substancji czynnej. Informacje o skuteczności chwastobójczej zestawiono na zasadzie podania optymalnej zalecanej dawki substancji czynnej (w g/ha) w stosunku do gatunku chwastu znajdującego się w fazie największej wrażliwości. W kolejnym zestawieniu tabelarycznym zamieszczono herbicydy oraz zawartość poszczególnych substancji czynnych (w g/l lub kg preparatu), a także zakres podstawowych upraw, w których można je stosować. Pozwoli to na łatwy i szybki wybór herbicydu, a zwłaszcza mieszanin herbicydowych. Skorowidz z nazwami gatunków chwastów ułatwi szybkie ich odnalezienie w opisach poszczególnych rodzin. Szczegółowe zalecenia dla chwastów z poszczególnych rodzin pozwolą na odszukanie substancji czynnej, która zwalcza kilka do kilkunastu gatunków z różnych rodzin. W tym przypadku warto się także posiłkować opisanymi przy rodzinach informacjami o działaniu mieszanin herbicydowych (fabrycznych i zbiornikowych), które wykazują współdziałanie (synergizm) i niejednokrotnie łącznie zwalczają gatunki, na które po zastosowaniu pojedynczo nie wykazują ujemnego wpływu na ich rozwój. To wszystko Czytelnicy znajdą w łatwym do odbioru ujęciu tabelarycznym. Całość została urozmaicona barwnymi zdjęciami chwastów.

To kolejna pozycja dotycząca ochrony roślin w ramach serii „Apra doradza". W uzupełnieniu poprzedniej, dotyczącej zwalczania chwastów jednoliściennych, tę kierujemy do wszystkich zawodowo i amatorsko związanych ze zwalczaniem chwastów dwuliściennych.

Założeniem tego wydawnictwa jest, aby w sposób praktyczny poinformować i opisać zagadnienia związane wyłącznie ze zwalczaniem jedno-, dwu- i wieloletnich chwastów dwuliściennych. Program zwalczania chwastów podzielono na kilkanaście rodzin, w których opisano dominujące i uciążliwe gatunki w różnego typu uprawach rolniczych. W ramach rodzin obserwuje się różną wrażliwość poszczególnych gatunków chwastów w stosunku do takich samych substancji czynnych. Dlatego też w niektórych opisach rodzin wprowadzono dodatkowe informacje o rozróżnianiu znajdujących się w jej obrębie gatunków. Umiejętność oznaczenia ich w wielu przypadkach pozwoli na dobór odpowiedniej substancji czynnej. Informacje o skuteczności chwastobójczej zestawiono na zasadzie podania optymalnej zalecanej dawki substancji czynnej (w g/ha) w stosunku do gatunku chwastu znajdującego się w fazie naj-większej wrażliwości. W kolejnym zestawieniu tabelarycznym zamieszczono herbicydy oraz zawartość poszczególnych substancji czynnych (w g/l lub kg preparatu), a także zakres pod-stawowych upraw, w których można je stosować. Pozwoli to na łatwy i szybki wybór herbicydu, a zwłaszcza mieszanin herbicydowych. Skorowidz z nazwami gatunków chwastów ułatwi szybkie ich odnalezienie w opisach poszczególnych rodzin.

Szczegółowe zalecenia dla chwastów z poszczególnych rodzin pozwolą na odszukanie substancji czynnej, która zwalcza kilka do kilkunastu gatunków z różnych rodzin. W tym przypadku warto się także posiłkować opisanymi przy rodzinach informacjami o działaniu mieszanin herbicydowych (fabrycznych i zbiornikowych), które wykazują współdziałanie (synergizm) i niejednokrotnie łącznie zwalczają gatunki, na które po zastosowaniu pojedynczo nie wykazują ujemnego wpływu na ich rozwój.

Publikacja ta, stosunkowo mało - tyle ile trzeba zawiera tekstu i wiele informacji w łatwym do odbioru ujęciu tabelarycznym, całość urozmaicona barwnymi zdjęciami chwastów.

Sformułowanie ,,zwalczanie chwastów dwuliściennych" to temat rzeka. Po pierwsze wyłonienie ze wszystkich roślin dwuliściennych grupy roślin, które są chwastami, sprawia dużo trudności. Przede wszystkim należy ustalić definicję: „co to jest chwast"? Istnieją ich dziesiątki. Pozostańmy przy jednym, zwięzłym, krótkim wręcz lapidarnym -„jest to roślina na niewłaściwym miejscu". Chociaż to banalna definicja, ale także skomplikowana. Wszystko zależy od sytuacji, chwastem w takiej sytuacji może być stokrotka na trawniku, w zależności od tego, czy lubimy czy nie lubimy stokrotek. Chwastem także może być piękne drzewo, które znalazło się na miejscu planowanej inwestycji budowlanej, również moczarka kanadyjska w stawie lub mchy porastające dachówki lub płytki ogrodowe. Pozostańmy jednak w kręgu rolnictwa. Ograniczając się jedynie do krajowej flory to wybranie spośród około 2300 gatunków, które są chwastami dwuliściennymi, staje się już nieco prostsze. Popularne rolnicze atlasy chwastów na ogół opisują 120-140 gatunków. W opracowaniach tych znajdują się także gatunki jednoliścienne. Przyjmijmy, że bardziej i mniej uciążliwych chwastów dwuliściennych na plantacjach różnego typu występuje około stu. Sprawdzimy, w jaki sposób można je zwalczać w praktyce!

Jak oceniać skuteczność chwastobójczą?

Dostępnym źródłem, z którego najczęściej korzystamy, są etykiety herbicydów. Dane dotyczące wrażliwości najczęściej są podzielone na trzy podpunkty:

- Chwasty wrażliwe

- Chwasty średnio wrażliwe

- Chwasty odporne

Ostatnio wykazy te w niektórych etykietach zostały wzbogacone o kolejny punkt:

- Chwasty średnio odporne

Najpewniejsza informacja dotycząca wrażliwości chwastów znajduje się w punkcie „chwasty odporne". Z góry wiadomo, że wymienione gatunki nie zostaną zwalczone. Plantatorów jednak najbardziej interesuje grupa chwastów wrażliwych. Stopień ich wrażliwości nie jest jednoznaczny. Przyjęto, że w tej grupie umieszcza się chwasty wrażliwe w granicach 85-100%. To dość szeroki zakres. Załóżmy, że w jakiejś uprawie występuje na 1 m2100 osobników chwastów o intensywnym wzroście, takich jak: komosa biała, maruna nadmorska, przytulia czep- na czy szarłat szorstki.

Jeżeli zastosujemy herbicyd, którego skuteczność wynosi 85%, to w efekcie po zabiegu zwalczany gatunek pozostanie w liczbie 15 roślin/m2.To w każdym przypadku przekroczony próg szkodliwości. Powstaje pytanie, czy taki gatunek należy uznać za wrażliwy na daną substancję czynną? Można mieć wątpliwości. W innych źródłach (najczęściej ulotkach, katalogach) podobny podział wrażliwości jest oznaczany odpowiednią liczbą kropek, krzyżyków, innych znaków lub kolorami, ale wątpliwości pozostają nadal, jaki skutek osiągniemy ostatecznie.

W publikacji, którą Państwo mają przed sobą, po pierwsze zdecydowano się na określanie skuteczności w procentach (%), jako formy najbardziej czytelnej. Drugą zasadą jest podzielenie chwastów na cztery podstawowe grupy chwastów: chwasty mniej wrażliwe (85-95%), chwasty wrażliwe (85-100% według etykiety lub 86-100% z uwzględnieniem innych źródeł) oraz chwasty bardzo wrażliwe (96-100%).

Podział taki ustalono korzystając z wielu innych źródeł jak etykiety herbicydów. Jak należy rozumieć zamieszczone w tabelach wielkości określające wrażliwość chwastów?

96-100% - należy się spodziewać skuteczności stuprocentowej, zwłaszcza po zastosowaniu maksymalnej dopuszczonej dawki (mały margines należy zawsze zachować).

86-100% - wartości najczęściej podane dla substancji zalecanych w dużych przedziałach dawek. Wyższe wykazują skuteczność zbliżoną do 100%.

86-95% - preparaty o wysokiej skuteczności, ale niedające gwarancji zniszczenia chwastów w stu procentach.

85-100% - wrażliwość wynikająca z treści etykiety, której nie udało się zweryfikować w innych źródłach. Nie ma gwarancji całkowitego zniszczenia chwastu, ale jednocześnie nie można tego wykluczyć.

> 70% - skuteczność w stosunku do chwastów określana jako średnio wrażliwa lub średnio odporna (brak jednoznacznego podziału). Informacja taka jest korzystna w przypadku zastosowania mieszaniny dwóch substancji czynnych. Na ogół działa zjawisko tak zwanego synergizmu, co w efekcie prowadzi do skutecznego zwalczenia danego gatunku. Do mieszanin można także użyć substancji czynnych, których skuteczność wynosi > 50%.

50-100% przykładowy wariant (rzadko spotykany), w którym różne źródła podają inny próg skuteczności. Na plantacjach silnie zachwaszczonych gatunkiem z podanymi takimi wartościami lepiej nie ryzykować i powstrzymać się z zabiegiem (wybrać inną substancję lub zastosować mieszaninę).

W wielu przypadkach substancje czynne są zalecane w pewnych przedziałach. Zawsze dawki wyższe są bardziej skuteczne. Warto je stosować także na chwasty w starszych fazach rozwojowych, a zwłaszcza gdy granica ta została minimalnie przekroczona. W tabelach zamieszczono optymalne fazy wrażliwości poszczególnych gatunków na określone substancje czynne.

W wielu przypadkach substancje czynne są zalecane w pewnych przedziałach. Zawsze dawki wyższe są bardziej skuteczne. Warto je stosować także na chwasty w starszych fazach rozwojowych, a zwłaszcza gdy granica ta została minimalnie przekroczona. W tabelach zamieszczono optymalne fazy wrażliwości poszczególnych gatunków na określone substancje czynne.

Skuteczność w zwalczaniu chwastów, o czym należy pamiętać, można zwiększyć stosując adiuwanty. Do dyspozycji posiadamy ich ponad setkę, z czego w każdym asortymencie co najmniej po kilkanaście.

Spis treści

O autorze                                

Od autora                                

Wstęp

Progi szkodliwości

Wrażliwość chwastów dwuliściennych z podziałem na rodziny

Rodzina: astrowate (dawniej złożone)

Rodzina: babkowate                            

Rodzina: bobowate (motylkowate)                               

Rodzina: bodziszkowate          

Rodzina: fiołkowate                             

Rodzina: goździkowate

Rodzina: jaskrowate                            

Rodzina: jasnotowate (dawniej wargowe)

Rodzina: kapustowate (dawniej krzyżowe)

Rodzina: komosowate  

Rodzina: makowate                                         

Rodzina: marzanowate 

Rodzina: pokrzywowate

Rodzina: portulakowate                                                            

Rodzina: powojowate   

Rodzina: psiankowate

Rodzina: rdestowate    

Rodzina: selerowate (dawniej baldaszkowe)     

Rodzina: szarłatowate                          

Rodzina: szorstkolistne (ogórecznikowate)

Rodzina: ślazowate (malwowate)          

Rodzina: trędnikowate  

Rodzina: wilczomleczowate                 

Nieselektywne zwalczanie chwastów dwuliściennych                            

Glifosat                       

Glufosynat amonowy

Flazasulfuron

Mieszaniny do nieselektywnego zwalczania chwastów

Wykaz herbicydów do zwalczania chwastów dwuliściennych

Skorowidz chwastów