Elektrokardiografia psów i kotów. Diagnostyka arytmii

Podstawowym celem tej książki jest dostarczenie praktycznych i teoretycznych informacji koniecznych do interpretacji prostych i bardzie złożonych zapisów elektrokardiograficznych wykonywanych u psów i kotów. Opisano w niej odmiany fizjologicznych rytmów serca, a także zaburzeń rytmu, które będą przydatne zarówno dla osób początkujących, jak i dla specjalistów.

Omówiono szczegóły anatomiczne i elektrofizjologiczne układu bodźcoprzewodzącego serca, teorię dotyczącą powstawania krzywej elektrokardiograficznej, a także techniki wykonywania badania EKG.

Przedstawiono cechy prawidłowego rytmu serca u psów i kotów, wpływ powiększenia poszczególnych jam serca na wygląd krzywej EKG, szczegółową charakterystykę przedsionkowych i komorowych arytmii, opisanych w medycynie weterynaryjnej, ektopowe zaburzenia rytmu, tachyarytmie, bradyarytmie oraz zaburzenia przewodzenia. Dokonano przeglądu wpływu chorób układowych i leków na zapis EKG, a także opisano wygląd krzywej elektrokardiograficznej u pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem.

Na końcu książki umieszczono zapisy EKG, podczas analizy których czytelnik będzie miał możliwość sprawdzenia poziomu swojej wiedzy. Pozycja obowiązkowa zarówno dla tych, którzy dopiero uczą się podstaw elektrokardiografii, jak i tych, którzy stoją przed wyzwaniami interpretacji najbardziej złożonych zaburzeń rytmu.

Podstawowym celem tej książki jest dostarczenie praktycznych i teoretycznych informacji koniecznych do interpretacji zarówno prostych, jak i bardziej złożonych zapisów elektrokardiograficznych wykonywanych u psów i kotów. Przedstawiono w niej szczegółowe opisy możliwych odmian fizjologicznych rytmów serca, a także zaburzeń rytmu, które będą przydatne zarówno dla osób początkujących, jak i dla specjalistów. W konsekwencji zaprezentowane informacje umożliwią studentom weterynarii i lekarzom zajmującym się praktyką ogólną diagnozowanie rodzaju stwierdzonych zmian elektrokardiograficznych, a rezydentom kardiologii oraz specjalistom pozwolą na zapoznanie się z dodatkowymi patomechanizmami, dzięki czemu będą mogli w pełni zrozumieć złożoność zjawisk elektrofizjologicznych odpowiedzialnych za występujące u pacjenta zaburzenia czynności elektrycznej serca. Celem książki jest pogłębienie wiedzy czytelników, ułatwiające interpretację zapisów elektrokardiograficznych u psów i kotów. Autorzy zadecydowali, aby w podręczniku posługiwać się terminologią oraz określeniami płaszczyzn elektrokardiograficznych stosowanymi w medycynie człowieka. Decyzję tę podjęto ze względu na to, że większość badań na temat klinicznego zastosowania elektrokardiografii w przebiegu arytmii odnosi się do ludzi.

W ostatnich latach wzrosła liczba badań na temat elektrofizjologicznych mechanizmów leżących u podstaw zaburzeń rytmu serca u pacjentów weterynaryjnych. I chociaż badań tych nadal jest jednak niewiele, niewątpliwie poczyniono postęp, przyczyniając się do pełniejszego zrozumienia klinicznych aspektów zarówno częstych, jak i rzadziej występujących arytmii. Ta wiedza nie tylko zwiększa szanse na postawienie prawidłowego rozpoznania, lecz również umożliwia dobór skuteczniejszej terapii.

W pierwszych trzech rozdziałach książki omówiono szczegóły anatomiczne i elektrofizjologiczne układu bodźcoprzewodzącego serca, teorię dotyczącą powstawania krzywej elektrokardiograficznej, a także dostępne w praktyce klinicznej techniki wykonywania zapisu elektrokardiograficznego (EKG). W kolejnych rozdziałach przedstawiono cechy prawidłowego rytmu serca u psów i kotów, wpływ powiększenia poszczególnych jam serca na wygląd krzywej EKG i wreszcie szczegółową charakterystykę przedsionkowych i komorowych arytmii, opisanych w medycynie weterynaryjnej. Rozdziały od 7 do 10 poświęcone zostały ektopowym zaburzeniom rytmu oraz tachyarytmiom. W rozdziałach 11 i 12 z kolei omówiono bradyarytmie oraz zaburzenia przewodzenia. W rozdziale 13 dokonano przeglądu wpływu chorób układowych i leków na zapis EKG, a w rozdziale 14 opisano wygląd krzywej elektrokardiograficznej u pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem oraz u tych, u których doszło do nieprawidłowości w pracy rozrusznika. Na końcu książki umieszczono zapisy EKG, podczas analizy których czytelnik będzie miał możliwość sprawdzenia poziomu swojej wiedzy.

Autorzy wierzą, że przedstawione treści będą pomocne w codziennej pracy zawodowej czytelnika i że nie poczuje się on przytłoczony zawiłościami elektrokardiografii, lecz w zamian odnajdzie w sobie pasję do „rozszyfrowywania" ocenianych zapisów EKG.

Spis treści

ROZDZIAŁ 1

BUDOWA I FIZJOLOGIA UKŁADU BODŹCOPRZEWODZĄCEGO SERCA

Budowa układu bodźcoprzewodzącego serca

Podłoże anatomiczne arytmii

Potencjał czynnościowy

Zależności między fazami potencjału czynnościowego a załamkami krzywej elektrokardiograficznej

Właściwości elektryczne komórek mięśnia sercowego i ich potencjał czynnościowy

Automatyzm własny komórek rozrusznikowych

Przewodzenie przedsionkowo-komorowe

Rozchodzenie się impulsu elektrycznego w sercu

Kontrola neurologiczna czynności serca

Inne czynniki wpływające na aktywność serca

ROZDZIAŁ 2

ZASADY ELEKTROKARDIOGRAFII

Rys historyczny

Elektrokardiogram powierzchniowy

ROZDZIAŁ 3

POWSTAWANIE I INTERPRETACJA ZAŁAMKÓW ELEKTROKARDIOGRAFICZNYCH

Elektrokardiograf

Wykonywanie zapisu elektrokardiograficznego i jego kalibracja

Powstawanie załamków elektrokardiograficznych

Analiza elektrokardiogramu

Narzędzia stosowane podczas interpretacji elektrokardiogramu

Elektrokardiografia w pierwszych tygodniach życia

Artefakty

ROZDZIAŁ 4

FIZJOLOGICZNE RYTMY ZATOKOWE

Częstotliwość rytmu zatokowego

Rytm zatokowy

Arytmia zatokowa

Rytmy zatokowe w przebiegu innych arytmii

ROZDZIAŁ 5

POWIĘKSZENIE JAM SERCA

Powiększenie przedsionków

Powiększenie komór

ROZDZIAŁ 6

PODSTAWOWA WIEDZA NIEZBĘDNA W DIAGNOSTYCE ZABURZEŃ RYTMU SERCA

Mechanizmy powstawania arytmii

Nieprawidłowości dotyczące powstawania bodźca: automatyzm i aktywność wyzwalana

Nieprawidłowości dotyczące przewodzenia bodźca

Podział arytmii

Hemodynamiczne następstwa zaburzeń rytmu

Objawy kliniczne towarzyszące arytmiom

Rozpoznawanie arytmii

ROZDZIAŁ 7

POBUDZENIA  I RYTMY NADKOMOROWE

Ektopowe pobudzenia i rytmy przedsionkowe

Ektopowe pobudzenia i rytmy z łącza

Wzorce ektopowych pobudzeń nadkomorowych

Zależność między aktywacją przedsionków a aktywacją komór

Parasystolia przedsionkowa

Rozkojarzenie przedsionkowe

ROZDZIAŁ 8

CZĘSTOSKURCZE NADKOMOROWE

Częstoskurcz zatokowy

Nawrotny częstoskurcz węzłowy

Ogniskowy częstoskurcz z łącza i nienapadowy częstoskurcz z łącza

Częstoskurcze przedsionkowo-komorowe z dróg dodatkowych

Ogniskowa tachykardia przedsionkowa

Wieloogniskowa tachykardia przedsionkowa

Tachykardia przedsionkowa w mechanizmie makro-reentry (trzepotanie przedsionków)

Migotanie przedsionków

Rozpoznanie różnicowe tachykardii z wąskimi zespołami QRS u psów

ROZDZIAŁ 9

EKTOPOWE POBUDZENIA KOMOROWE I RYTMY KOMOROWE

Komorowe pobudzenia ektopowe

Parasystolia komorowa

ROZDZIAŁ 10

ARYTMIE KOMOROWE

Definicja tachykardii

Charakterystyka tachykardii

Monomorficzne częstoskurcze komorowe

Polimorficzny częstoskurcz komorowy

Dwukierunkowy częstoskurcz komorowy

Migotanie komór

Częstoskurcze komorowe bez organicznej choroby serca

Częstoskurcz komorowy w przebiegu rodzinnej kardiomiopatii rozstrzeniowej

Częstoskurcze komorowe w przebiegu kardiomiopatii arytmogennej

Częstoskurcze komorowe w przebiegu zapalenia mięśnia sercowego

Częstoskurcz komorowy w przebiegu kardiomiopatii niedokrwiennej

Częstoskurcz komorowy w przebiegu przerostu komór

Częstoskurcz komorowy w przebiegu zastoinowej niewydolności serca

Częstoskurcze komorowe w przebiegu chorób układowych

Rozpoznanie różnicowe częstoskurczu z szerokimi zespołami QRS

Określanie ryzyka związanego z częstoskurczami komorowymi

ROZDZIAŁ 11

BRADYARYTMIE

Bradykardia zatokowa

Zahamowanie zatokowe

Zatrzymanie akcji węzła zatokowego

Zespół chorego węzła zatokowego

Zatrzymanie akcji przedsionków lub dystrofia mięśniowa przedsionkowo-komorowa

Rytm zatokowo-komorowy

Asystolia lub zatrzymanie akcji komór

Aktywność elektryczna bez tętna lub rozkojarzenie elektromechaniczne 

ROZDZIAŁ 12

ZABURZENIA PRZEWODZENIA

Zaburzenia przewodzenia przedsionkowego

Międzyprzedsionkowe bloki przewodzenia

Przedsionkowo-komorowe bloki przewodzenia

Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego lub bloki odnóg pęczka Hisa

Przewodzenie z aberracją

Utrwalone przewodzenie z aberracją (zjawisko linking)

Zjawisko przerwy i przewodzenie supernormalne

ROZDZIAŁ 13

ZMIANY ELEKTROKARDIOGRAFICZNE WTÓRNE DO CHORÓB UKŁADOWYCH I STOSOWANYCH LEKÓW

Niedotlenienie

Zaburzenia elektrolitowe

Choroby osierdzia

Procesy chorobowe w jamie brzusznej

Przewlekłe choroby układu oddechowego

Choroby endokrynologiczne

Procesy chorobowe śródczaszkowe

Hipertermia i hipotermia

Porażenie prądem

Choroby autoimmunologiczne

Leki

ROZDZIAŁ 14

ELEKTROKARDIOGRAFIA I SZTUCZNA STYMULACJA SERCA

Podstawowe składowe rozrusznika serca

Tryby stymulacji

Zaburzenia pracy rozrusznika

OPISY ELEKTROKARDIOGRAMÓW Z ICH INTERPRETACJĄ

SKOROWIDZ