Leki w weterynarii. Małe i duże zwierzęta

Książka Leki w weterynarii. Małe i duże zwierzęta przeznaczona jest dla zapracowanych praktyków i studentów, którzy poszukując informacji na temat poszczególnych substancji czynnych, chcą jak najefektywniej wykorzystać swój czas.

Podręcznik zawiera uporządkowane i uaktualnione wiadomości dotyczące produktów leczniczych dla zwierząt stosowanych i zarejestrowanych nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale również w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce. Przedstawiono w nim także informacje o lekach stosowanych w medycynie ludzkiej, które są dostępne w aptekach i z których, w razie potrzeby, może korzystać lekarz weterynarii. Aby ułatwić korzystanie z podręcznika, sekcje podzielono na kategorie dotyczące interakcji, środków ostrożności, farmakologii i zastosowania klinicznego. Tabele w załącznikach zawierają wybrane leki, interakcje między lekami, informacje prawne, informacje dla farmaceutów oraz sekcję dotyczącą obliczania dawki leku.

Spis treści

Lista leków według klasyfikacji funkcjonalnej i terapeutycznej xii

Alfabetyczny spis leków 1

Dodatek A Informacje dla farmaceutów 1093

Dodatek B Zasady wypisywania recept przez lekarzy weterynarii w Polsce 1095

Dodatek C Obliczanie dawek leków 1097

Dodatek D Preparaty złożone: poszukiwanie oznak niezgodności lub niestabilności 1099

Dodatek E Wykazy substancji kontrolowanych w USA i Kanadzie 1100

Dodatek E1 Regulacje prawne obowiązujące w Polsce: Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 28 stycznia 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych (Dz.U. z dnia 4 marca 2021 r., poz. 406) 1102

Dodatek F Leki stosowane w najczęściej spotykanych infekcjach bakteryjnych u małych zwierząt 1105

Dodatek G Wybór chemioterapeutyków przeciwbakteryjnych działających wobec patogenów występujących u koni 1106

Dodatek H Leki, które mogą indukować aktywność enzymów cytochromu P450 1107

Dodatek I Leki, które mogą blokować aktywność enzymów cytochromu P450 1108

Dodatek J Leki, które mogą hamować glikoproteinę P (P-gp) – transporter błonowy kodowany przez gen ABCB1 (MDR1 – gen oporności wielolekowej) 1109

Dodatek K Leki, które mogą stanowić substrat dla glikoproteiny P – transportera błonowego kodowanego przez gen ABCB1 (MDR1 – gen oporności wielolekowej) 1110

Dodatek L Roztwory płynów do stosowania dożylnego 1111

Dodatek M W jaki sposób należy zgłaszać działania niepożądane leków weterynaryjnych? 1112

Dodatek N Leki zabronione do stosowania u zwierząt, których tkanki lub produkty są przeznaczone do spożycia przez ludzi 1113

Dodatek O Przepisy regulujące stosowanie i ograniczenia w stosowaniu leków u koni sportowych wydane przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Komisarzy Wyścigów Konnych. Jednolita klasyfikacja i przewodnik zawierający informacje o niedozwolonych substancjach (aktualizacja styczeń 2020 r.) 1114

Skorowidz 1117

Z wielką radością i satysfakcją oddajemy do Państwa rąk drugie polskie tłumaczenie książki Papich Handbook of Veterinary Drugs, autorstwa amerykańskiego farmakologa klinicznego, profesora Marka G. Papicha. Jak przedstawiono we wstępie do aktualnego, piątego wydania oryginalnego, jest to podręcznik nieustannie modyfikowany, co związane jest z ciągle zmieniającym się stanem wiedzy, zarówno farmakologicznej, jak i dotyczącej możliwości klinicznego wykorzystania leków u poszczególnych gatunków zwierząt. To sprawia, że podręcznik ten może stanowić źródło aktualnej wiedzy nie tylko dla studentów weterynarii, ale przede wszystkim dla praktykujących lekarzy weterynarii. Książka ta zawiera zwięzłe, uporządkowane i uaktualnione informacje dotyczące leków dla zwierząt stosowanych i zarejestrowanych nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale również w krajach Unii Europejskiej (UE), w  tym w  Polsce, przedstawiono w  niej także informacje o  lekach stosowanych w medycynie ludzkiej, które są dostępne w aptekach i z których, w razie potrzeby, może korzystać lekarz weterynarii. Należy podkreślić, że od 9 lutego 2023 r. obowiązuje we wszystkich krajach UE rozporządzenie Komisji (UE) 2022/1255 określające, które leki są zarezerwowane do stosowania wyłącznie u ludzi, wyłączając ze sprzedaży na receptę weterynaryjną niektóre leki z grupy chemioterapeutyków przeciwbakteryjnych, leków przeciwwirusowych oraz przeciwpierwotniakowych. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem liczne leki przeciwdrobnoustrojowe: a) nie mogą być stosowane w weterynaryjnych produktach leczniczych, b) nie mogą być stosowane w paszy leczniczej, c) nie mogą być stosowane u zwierząt w produktach leczniczych do stosowania u ludzi zgodnie z art. 112–114 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/6 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie weterynaryjnych produktów leczniczych i uchylającego dyrektywę 2001/82/WE (Dz. Urz. UE L 4 z 07.01.2019, str. 43, z późn. zm.), czyli w tzw. kaskadzie, d) nie mogą być stosowane u zwierząt lub nie mogą znajdować się w produktach pochodzenia zwierzęcego przywożonych z państw trzecich do UE oraz e) nie mogą znajdować się w dopuszczonych do obrotu na terenie UE weterynaryjnych produktach leczniczych. Mimo że w podręczniku znajdują się monografie dotyczące tych substancji, lekarze weterynarii prowadzący praktyki w krajach UE nie mogą stosować u zwierząt następujących antybiotyków: z grupy karbapenemów (imipenemu i meropenemu), monobaktamów (aztreonamu), glikopeptydów (wankomycyny), streptogramin (chinuprystyny-dalfoprystyny), ketolidów (telitromycyny), lipopeptydów (daptomycyny), karboksypenicylin (karbenicyliny i  tykarcyliny) i  ureidopenicylin (mezlocyliny, azlocyliny i piperacyliny) per se i w kombinacji z inhibitorami β-laktamaz, a także często wykorzystywanego przez lekarzy weterynarii leku przeciwwirusowego, jakim jest amantadyna, stosowana u zwierząt towarzyszących do potencjalizacji działania przeciwbólowego, zwłaszcza niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Oryginał podręcznika powstał głównie z  myślą o  odbiorcy amerykańskim, którego obowiązują inne przepisy prawne, dlatego też dla każdej substancji czynnej został dostosowany do warunków w Polsce podrozdział Informacje urzędowe, w którym, powołując się na odpowiednie obowiązujące przepisy prawne, podana jest informacja czy dana substancja czynna jest dopuszczona do stosowania u zwierząt i u ludzi. Jeżeli jest dopuszczona do stosowania u zwierząt, to u jakiego gatunku, a w przypadku zwierząt gospodarskich zawarte są również informacje dotyczące okresu karencji na produkty pochodzenia zwierzęcego. Wprowadziliśmy do zbioru przedstawionych monografii nowe leki weterynaryjne dostępne i  zarejestrowane w  Polsce i  Unii Europejskiej. Są to między innymi: trzy leki biologiczne z  grupy przeciwciał monoklonalnych (lokiwetmab i  bedinwetmab dla psa oraz frunewetmab dla kota), nowy antybiotyk β-laktamowy z  grupy penicylin naturalnych (penetamat) do stosowania u  bydła systemowo i/lub dowymieniowo w  terapii i  profilaktyce zapalenia gruczołu mlekowego, pegbowigrastym (czynnik stymulujący tworzenie kolonii granulocytów bydlęcych zalecany do stosowania u  krów mlecznych i  jałówek w  programie zarządzania stadem w  celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia klinicznego zapalenia gruczołu mlekowego w okresie okołoporodowym), kocia interleukina 2  (stosowana w  terapii uzupełniającej włókniakomięsaków u  kotów przez leczeniem operacyjnym lub radioterapią), tiamazol (tyreostatyk dla kotów), ropinirol (agonista receptorów D2 podawany dospojówkowo do indukcji wymiotów u psów), czy też nowy agonista receptorów presynaptycznych α2-adrenergicznych do podawania doustnego u psów jako lek anksjolityczny, eliminujący niepokój i strach wywołany czynnikami środowiskowymi. Przedstawione przez Autora monografie leków odwołują się często do oryginalnych badań naukowych nad farmakokinetyką leków u docelowych gatunków zwierząt, prezentują współczesne poglądy dotyczące ich mechanizmów działania i  przekazują doświadczenia klinicystów z  ich praktycznego stosowania, w  tym większej swobody w  Stanach Zjednoczonych niż w  Polsce do przekształcania gotowych postaci farmaceutycznych leków w postacie złożone, lepiej przystosowane i wygodniejsze do podawania zwierzętom i które może przygotować lekarz weterynarii aplikujący dany lek, stąd też często są rozbudowane podrozdziały Zalecenia do stosowania oraz Postacie leku. Jednolity i powtarzalny układ książki ułatwia Czytelnikowi wykorzystanie zawartych w niej informacji. Ogrom informacji płynących z  Internetu, niestety bardzo często o  ograniczonej wiarygodności i nieudokumentowanych, powoduje, że coraz częściej książka przegrywa z komputerem czy smartfonem. Pamiętajmy jednak, że to książka jest skarbnicą wiedzy i, jak oddany przyjaciel, nigdy nas nie zawiedzie, nie straci zasięgu, nie wyładuje się jej bateria. Jest zawsze pod ręką, gotowa służyć pomocą w codziennej, odpowiedzialnej, trudnej, lecz bardzo ważnej praktyce lekarsko-weterynaryjnej. prof. dr hab. Bożena Obmińska-Mrukowicz prof. dr hab. Marcin Świtała