Rehabilitacja psów

Na rynku wydawniczym pojawia się długo wyczekiwana, nowatorska pozycja pt. Rehabilitacja psów z dziedziny niezwykle istotnej w medycynie weterynaryjnej, która w Polsce nie doczekała się jeszcze ujęcia syntetycznego. Prezentowana pozycja wypełnia tak bardzo istotną lukę. Jest ona wynikiem wieloletnich doświadczeń naukowych zebranych i opisanych przez poszczególnych autorów.

Pokusili się oni o przedstawienie historii po-wstania i rozwoju fizykoterapii psów, co jest istotnym elementem poznawczym wpływającym na lepszą percepcję tej lektury. Szczególne miejsce przyznali behawioryzmowi zwierząt. Temat ten jest niezwykle ważny w perspektywie nawiązania szczególnego porozumienia między pacjentem a lekarzem medycyny weterynaryjnej. Jest to wyjątkowy kontakt, który pozwala właściwie ocenić nie tylko genezę choroby, lecz również postawić prawidłową diagnozę i określić plan leczenia.

Na uznanie zasługuje uwzględnienie szczegółowej anatomii pacjenta - układ szkieletowy, mięśniowy, naczyniowy, nerwowy - tak przydatnej i niezbędnej w procesie naprawczym. Przedstawienie schematów gojenia się ran w sposób dobitny uzmysławia czytelnikowi specyfikę procesów fizjologicznych zachodzących w żywym organizmie.

W pozycji tej czytelnik znajdzie praktyczne i szczegółowe wskazówki dotyczące oceny ortopedycznej i neurologicznej pacjenta. Krok po kroku przedstawiany jest plan badania. Liczne ryciny wpływają na uplastycznienie opisu. Niezmiernie przydatny w praktyce weterynaryjnej jest rozdział poświęcony relacjom między oceną stanu pacjenta a wynikami różnorodnych technik pomiaru.

Uznanie budzą opisane w omawianej pozycji metody terapeutyczne. Różnorodność stosowanych działań zadziwia, ukazuje, że posiadając wiedzę, proces rehabilitacji można przeprawadzać, dysponując nie tylko sprawnymi dłońmi, ale także stosując specjalistyczny sprzęt.

W pozycji tej odnajdziemy także wskazówki dotyczące fizjoterapii schorzeń swoistych, jest to niejako przepis, którym można się posłużyć w procesie leczenia.

Mam nadzieję, że to wydanie rozpocznie cykl publikacji poświęconych rehabilitacji weterynaryjnej, a tym samym przyczyni się do rozwoju tej dziedziny w praktyce.

dr n. wet. Janusz Bieżyński

Niniejsza książka to pierwsza na polskim rynku publikacja całościowo obejmująca zagadnienia rehabilitacji i fizjoterapii psów.

Zawiera ona:

• omówienie podstaw anatomicznych układu ruchu, układu naczyniowego i układu nerwowego;
• schemat badania ortopedycznego i neurologicznego;
• opis mechanizmu gojenia ran i procesów naprawczych zachodzących w ścięgnach, więzadłach, mięśniach, chrząstkach i kościach;
• wyczerpujące zestawienie metod fizjoterapeutycznych wykorzystujących ćwiczenia fizyczne, masaż leczniczy, termoterapię, elektroterapię, ultradźwięki i hydroterapię;
• szczegółowe wskazówki dotyczące rehabilitacji zwierząt starszych, po urazach, ze schorzeniami neurologicznymi i ortopedycznymi.

Osoby, które zajmują się weterynarią, leczeniem zachowawczym i operacyjnym, były świadkami ogromnego postępu w zakresie diagnostyki i leczenia zaburzeń, które jeszcze niedawno były nieuleczalne. Zastosowanie u psów całkowitej aloplastyki stawu biodrowego, metod laparoskopowych, artroskopii oraz szerokie użycie skomplikowanych metod diagnostyki obrazowej, takich jak rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa i ultrasonografia, jest obecnie codziennością w medycynie weterynaryjnej. Dostępność złożonych technik diagnostycznych powoduje, że rosną oczekiwania dotyczące czynnościowych wyników leczenia.

Fizykoterapia u ludzi jest dziedziną szeroko rozwiniętą na całym świecie. W medycynie ludzkiej udokumentowano i uznano korzystne wyniki rehabilitacji po zabiegach i po urazach. Stosunkowo niewiele uwagi poświęcano zwierzętom z podobnymi zaburzeniami. Osoby opiekujące się chorymi zwierzętami są bardzo zainteresowane poznaniem i zastosowaniem rehabilitacji i fizykoterapii po operacjach, przebytych chorobach albo urazach. Techniki stosowane w fizykoterapii u ludzi są adaptowane do stosowania u małych zwierząt.

Celem niniejszego podręcznika jest dostarczenie podstawowej wiedzy na temat technik fizykoterapii i możliwości leczenia psów. Większość programów szkolenia w zakresie medycyny weterynaryjnej nie obejmuje zagadnień fizykoterapii. Programy edukacyjne w dziedzinie fizykoterapii nie obejmują badania i leczenia zwierząt. Czynniki te spowodowały, że narodziła się potrzeba ścisłej współpracy lekarzy i techników weterynarii oraz fizykoterapeutów w celu zapewnienia zwierzętom optymalnej diagnostyki i leczenia. Obecnie wysiłki na rzecz współpracy skierowane są na stworzenie protokołów leczenia różnych zaburzeń neurologicznych oraz urazów układu ruchu u zwierząt. Mamy nadzieję, że niniejszy podręcznik będzie wyczerpującym przeglądem wiedzy fizykoterapeutów oraz lekarzy i techników weterynarii, a przedstawione informacje pozwolą na szybsze i pełniejsze wyleczenie.

O powyższych celach stale pamiętali autorzy niniejszego podręcznika. Spodziewamy się, że fizykoterapia weterynaryjna będzie uznawaną dyscypliną, a wszyscy pacjenci, ich właściciele oraz osoby opiekujące się chorymi zwierzętami osiągną korzyści z lektury naszej książki.

Część I

WPROWADZENIE DO FIZYKOTERAPII

Historia rehabilitacji psów

Procedury i przepisy prawne w praktyce weterynaryjnej i fizykoterapii

Przegląd pojęć dotyczących fizykoterapii, medycyny weterynaryjnej i rehabilitacji fizycznej psów

Część II

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ

Zachowanie się psów

Anatomia psa

Gojenie się ran: ścięgna, więzadła, kości, mięśnie, chrząstki

Reakcje tkanki mięśniowej i szkieletowej na brak czynności i unieruchomienie

Fizjologia ćwiczeń

Rola odżywek i środków ochraniających chrząstki   164

Część III

OCENA PACJENTA

Ocena ortopedyczna i neurologiczna

Analiza chodu

Ocena a wyniki pomiarów

Część IV

METODY TERAPEUTYCZNE

Ćwiczenia zakresu ruchów i rozciągania

Ćwiczenia terapeutyczne

Terapia wodna 

Powierzchniowe termiczne metody fizykoterapii

Stymulacja elektryczna

Masaż

Leczenie ultradźwiękami

Akupunktura w rehabilitacji weterynaryjnej

Część V

FIZJOTERAPIA SCHORZEŃ SWOISTYCH

Powszechnie występujące schorzenia ortopedyczne i ich rehabilitacja

Schorzenia neurologiczne i ich rehabilitacja

Rehabilitacja weterynaryjna pacjentów z ciężkimi urazami

Rehabilitacja pacjentów w starszym wieku i z artretyzmem

Podsumowanie: zasady sporządzania protokołu postępowania

Przygotowanie lecznicy do rehabilitacji psów

Dodatek 1: Ruchy i zakres stawów

Dodatek 2: Miologia porównawcza psów

Dodatek 3: Główne funkcje i przyczepy wiezadeł

Dodatek 4: Przykładowe protokoły

Słowniczek terminów rehabilitacji fizycznej

Skorowidz