Zwierzęta egzotyczne

Przewodnik po diagnozowaniu i leczeniu zwierząt egzotycznych

Zwierzęta egzotyczne są obecnie tak popularne jak nigdy wcześniej, przez co są coraz częstszymi pacjentami w gabinecie weterynaryjnym. Klinicysta zwykle nie czuje się pewnie, gdy musi przyjąć mniej znany gatunek, jednak te same podstawowe umiejętności, poparte odpowiednimi wiadomościami, mogą być równie łatwo zastosowane w przypadku agamy brodatej, jak i brodacza monachijskiego.

Zwierzęta egzotyczne. Praktyczny przewodnik kliniczny obejmuje najczęściej spotykane gatunki zwierząt egzotycznych, w tym:

• fretki, króliki, kawie domowe, szynszyle, szczury, chomiki i inne małe gryzonie,
• papugi i gatunki pokrewne, ptaki śpiewające,
• jeże, lotopałanki karłowate,
• jaszczurki, węże, żółwie wodne i lądowe,
• tropikalne ryby słodkowodne i słonowodne.

Przejrzysty układ książki i podział rozdziałów według gatunków i objawów klinicznych umożliwiają łatwy i skuteczny dostęp do informacji.

Listy diagnoz różnicowych zapewniają szybki przegląd prawdopodobnych chorób, które należy brać pod uwagę w danej grupie zwierząt.

Metody diagnostyczne, protokoły znieczulenia, schematy leczenia opracowane przez doświadczonych lekarzy weterynarii stanowią nieocenione źródło wiedzy przydatnej w praktyce klinicznej.

Listy podstawowych badań diagnostycznych są uzupełnione o pomocne wskazówki, wartości referencyjne lub komentarze dotyczące spodziewanych nieprawidłowości – informacje, które są trudne do znalezienia w literaturze, ale mogą być przydatne do postawienia rozpoznania.

Spis treści

Rozdział 1 Fretki

Rozdział 2 Króliki

Rozdział 3 Kawie domowe, szynszyle i koszatniczki

Rozdział 4 Małe gryzonie

Rozdział 5 Uistiti białoucha

Rozdział 6 Jeże

Rozdział 7 Lotopałanki

Rozdział 8 Papugi i gatunki pokrewne

Rozdział 9 Ptaki śpiewające i miękkojady

Rozdział 10 Jaszczurki

Rozdział 11 Węże

Rozdział 12 Żółwie lądowe i wodne

Rozdział 13 Płazy

Rozdział 14 Karasie złociste i karpie koi

Rozdział 15 Tropikalne ryby słodkowodne

Rozdział 16 Tropikalne ryby słonowodne

Jak korzystać z książki?

Lekarze weterynarii poznają w trakcie studiów zestaw podstawowych umiejętności klinicznych i schematów myślowych, które stosują w postępowaniu i rozwiązywaniu problemów zdrowotnych różnych gatunków zwierząt domowych. Z powodu ograniczeń czasowych i przestarzałego podejścia często zapomina się o zwierzętach egzotycznych. Klinicysta zwykle nie czuje się pewnie, gdy musi przyjąć mniej znany gatunek, jednak te same podstawowe umiejętności, poparte odpowiednimi wiadomościami, mogą być równie łatwo zastosowane w przypadku agamy brodatej, jak i brodacza monachijskiego.

Zwierzęta egzotyczne. Praktyczny przewodnik kliniczny został opracowany, aby pomóc lekarzowi weterynarii w profesjonalnym i szybkim postępowaniu z różnymi gatunkami zwierząt egzotycznych i ich problemami. Dzięki wiedzy zaczerpniętej z tej publikacji klinicysta w krótkim czasie przygotuje plan diagnostyczny i terapeutyczny dla wielu zwierząt egzotycznych, które coraz częściej pełnią rolę zwierząt towarzyszących, w tym tych, z którymi może być nieobeznany. Wydanie drugie zostało uaktualnione w związku z postępem wiedzy dotyczącej chorób zwierząt egzotycznych i ponadto zawiera trzy nowe rozdziały dotyczące jeży, uistiti białouchych i lotopałanek karłowatych.

Podejście, jakie uwzględniono w tym podręczniku, ma być praktyczne. Rozróżniony jest opis objawów klinicznych i wplyw na układy narządów. Tak więc u papugi może występować utrata zdolności do lotu (objaw kliniczny) lub zaburzenie funkcji wątroby rozpoznane na podstawie badania krwi (układ narządów). Tam, gdzie jest to istotne, podano odniesienie do innych rozdziałów lub sekcji.

Listy rozpoznań różnicowych

Zapewniają one szybki przegląd prawdopodobnych chorób, które trzeba brać pod uwagę w danej grupie zwierząt. Tam, gdzie nie ma przykładów, ale uwzględniono grupę chorób, należy mieć na względzie dane schorzenia mimo braku doniesień w literaturze. Jako przykład można uznać choroby nowotworowe, które powinny znajdować się na większości list rozpoznań różnicowych.

Objawy kliniczne

Wymieniono tu najczęstsze objawy kliniczne pojawiające się w danej grupie chorób. Nie każdy z nich będzie występował w każdym przypadku, i, w związku z tym, niektóre mogą wydawać się sprzeczne. Są one podane jako wskazówka do rozpoznania. Pewne choroby mogą przejawiać się jako zespół typowych objawów; w wypadku, gdy wskazywałyby one na określoną chorobę, zostanie ona podana w nawiasie na koniec opisu. Starałem się, aby były one kompletne i na tyle dokładne, na ile w danym przypadku było to możliwe, ale ogromny zakres reakcji na chorobę, zależnych zarówno od gatunku, jak i indywidualnych cech organizmu, oznacza, że możliwa jest zmienność objawów w stosunku do tych wymienionych.

Badania

Przedstawiono tutaj listę podstawowych badań diagnostycznych, aby pomóc w postępowaniu przy danym pacjencie. W niektórych przypadkach podano użyteczne, ogólne wskazówki; w innych umieszczono prawidłowe wartości (lub spodziewane nieprawidłowości), które są trudne do znalezienia w literaturze, a mogą być przydatne do postawienia rozpoznania. Innym razem przedstawiono listę potencjalnie dostępnych, swoistych badań dla danej choroby (np. reakcja łańcuchowa polimerazy). Mogą one jednak się różnić w poszczególnych krajach. Podstawowa lista badań diagnostycznych została przedstawiona poniżej i jest zawarta w każdej sekcji w celu przypomnienia:

• badanie radiologiczne,
• badanie krwi (morfologiczne i biochemiczne),
• posiew i antybiogram,
• badanie endoskopowe,
• biopsja/badanie pośmiertne,
• badanie ultrasonograficzne.

Oczekuje się, że poprzez rozważenie i wykonanie odpowiednich badań można postawić rozpoznanie, nawet jeśli schorzenie wykracza poza listę chorób uwzględnionych w diagnostyce różnicowej. Inne dostępne, bardziej zaawansowane techniki diagnostyczne, takie jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa, nie mogą być wykluczone bądź pominięte. Wszędzie tam, gdzie mają praktyczne zastosowanie, mogą znacząco przyczynić się do rozpoznania, ale zakłada się, że większość klinicystów nie będzie miała łatwego dostępu do urządzeń umożliwiających przeprowadzenie tychże badań.

Postępowanie

W większości wypadków klinicysta jest kierowany do sekcji dotyczącej podstawowej opieki nad pacjentem, występującej na początku każdego rozdziału. Niekiedy jednak podawane są bardziej szczegółowe zalecenia.

Leczenie

Dla każdego stanu podane są sugerowane sposoby leczenia. Nie zostały wskazane wszystkie możliwości leczenia ze względu na to, że dostępne są doskonałe źródła, takie jak Exotic Animal Formulary (Saunders) czy The Veterinary Formulary (Pharmaceutical Press), w których zawarto dokładne informacje na ten temat i do których klinicysta może mieć już dostęp. Niemniej jednak w książce zamieszczono obszerną bibliografię, tak aby pomóc w znalezieniu źródeł dawkowania leków odnośnie do określonego gatunku zwierzęcia. Większość wspomnianych leków nie jest zarejestrowana do stosowania u danych zwierząt, dlatego należy mieć na uwadze obowiązek wyboru leku zgodnie z prawem obowiązującym w danym kraju - na przykład w Wielkiej Brytanii według systemu kaskadowego [podobnie jak w Polsce - przyp. tłum.].

Zwierzęta egzotyczne są obecnie tak popularne jak nigdy wcześniej. W niektórych przypadkach zapewniają towarzystwo, w innych są fascynacją i hobby. Mam zaszczyt być lekarzem weterynarii, który pracuje wyłącznie z gatunkami egzotycznymi. Na moje życie zawodowe wpływ miało wielu wspaniałych ludzi. Oni wszyscy mnie inspirowali i pomagali wyznaczać kierunki działania. Wielu z nich to moi współpracownicy, studenci lub klienci, którzy stali się bardziej przyjaciółmi niż „kontrahentami". Jeśli miałbym ich tutaj wyróżnić, musiałbym wymienić ich w jakiejś kolejności, a tego właśnie chcę uniknąć, dlatego dziękuję Wam wszystkim.