Ptaki Europy. Przewodnik do rozpoznawania

Spośród dotychczas wydanych, jest to najobszerniejszy, zawarty w jednym tomie, fotograficzny przewodnik do rozpoznawania europejskich ptaków – przygotowany przez ten sam zespół autorów, co Britain’s Birds, książka, która zdobyła wielką popularność w Wielkiej Brytanii.

Przedstawia ponad 900 gatunków i ilustrowany jest 4700 zdjęciami. Ptaki Europy to najbardziej wszechstronny, wiarygodny i wyczerpujący jednotomowy przewodnik fotograficzny do rozpoznawania wszystkich gatunków ptaków dotychczas obserwowanych w Europie. Jest łatwy w użyciu, praktyczny i przystępny, zawiera informacje niezbędne obserwatorom ptaków do nazwania każdego ptaka, którego zobaczą. Krótkie opisy dotyczą wszystkich szat: samca, samicy, wiosennej, zimowej, dorosłej, niedorosłej oraz młodocianej, wspomniane są też podgatunki, jeśli można je odróżnić. Treściwy tekst obejmuje wszystkie aspekty rozpoznawania, w tym pierzenie i głosy, oraz zawiera informacje na temat zasięgu, siedliska i statusu gatunku. Niezrównany zbiór fotografii, dobranych tak, aby jak najlepiej ukazywały wygląd ptaka, sprawia, że ​​jest to aktualne i ważne źródło wiedzy o rozpoznawaniu ptasich gatunków, a także piękna książka, którą można się cieszyć, po prostu ją oglądając.

Ptaki Europy przygotował ten sam zespół, który stworzył książkę Britain's Birds, która była zrecenzowana jako „bez wątpienia najlepszy na rynku przewodnik fotograficzny” (Andy Stoddart, Rare Bird Alert). Wśród autorów są najwyższej klasy fotografowie przyrody, autorzy tekstów, redaktorzy oraz pomysłowy i wysoko wykwalifikowany grafik. Oni wszyscy sami są doświadczonymi ptasiarzami, więc wiedzą, jakie informacje trzeba zawrzeć w przewodniku dla obserwatorów ptaków mieszkających w Europie lub podróżujących po niej.

• Prezentuje wszystkie 928 gatunków stwierdzonych w Europie (w tym rozmnażające się na wolności gatunki sztucznie wprowadzone)

• Najwięcej potrzebnej informacji niesie 4700 wspaniałych zdjęć przedstawiających ptaki tak, jak wyglądają one w naturze

• Skupia się na wiadomościach niezbędnych przy rozpoznawaniu, opisując wszystkie szaty oraz odróżnialne podgatunki

• Umożliwia szczegółowe porównanie podobnych i trudno odróżnialnych gatunków

• Informuje o szczegółach ubarwienia, głosach, statusie gatunku i o siedliskach, w których gatunek występuje

• Zawiera 540 map, przygotowanych we współpracy z BirdLife International

Opinia o książce Tomasza Cofty – tłumacza:

Europe’s Birds jest przewodnikiem FOTOGRAFICZNYM, i to jest jego podstawowa zaleta. Dotychczas książki o ptakach z przymiotnikiem „fotograficzny”, to były albumiki z zestawem (nie zawsze) ładnych zdjęć, ale niespełniające podstawowych kryteriów książki pomocnej w rozpoznawaniu ptaków w terenie.

Europe’s Birds udanie wpisuje się w tradycję ilustrowanych „przewodników terenowych” zapoczątkowaną (w 1954) przez Rogera T. Petersona. Następne wybitne przewodniki do gatunków europejskich to Ptaki Europy Czarneckiego, Dobrowolskiego i innych, z niezapomnianymi ilustracjami Władysława Siwka, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego Larsa Jonssona oraz Ptaki. Przewodnik Collinsa Svenssona, Mullarneya i Zetterströma. Dzieło Hume’a, Stilla, Swasha i Harropa jest naturalną kontynuacją tej linii, z zastosowaniem nowej technologii – fotografii cyfrowej, która w oczywisty sposób wypiera malowane ilustracje. Sporządzenie 4700 malowanych ilustracji zajęłoby jednemu twórcy co najmniej 13 lat (a może 15), więc wydawnictwo inwestujące w taką książkę, musiałoby przez kilkanaście lat utrzymywać ilustratora. A 4700 odpowiednich fotografii (tyle jest w Europe’s Birds) można wybrać spośród milionów już istniejących (co dnia przybywają ich tysiące!) w ciągu kilku miesięcy i zapłacić za nie znacznie mniej. No i dobra fotografia ma jedną istotną przewagę nad malowaną ilustracją – nie zawiera błędów popełnionych przez malarza. Dzięki malarskiej syntezie można uzyskać „uśrednienie” przykładu i łatwiejszą porównywalność wielu przykładów, ale staranność wyboru i opracowania zdjęć w Europe’s Birds już zbliża ilustracyjną warstwę tej książki do tego celu.

W momencie wydania Collins Bird Guide, czyli 23 lata temu, było wiadomo, że wiedzy o rozpoznawaniu wszystkich europejskich ptaków jest zbyt wiele, by zmieścić ją w książce, którą można nosić w teren w kieszeni. Przewodnik Collinsa dotarł do tej technicznej granicy i licząc 400 stron, już był za ciasny, choć tekst i ilustracje zajmowały w nim niemal taką samą powierzchnię. Europe’s Birds ma nieco większy format i 640 stron, a waży niemal dwa razy więcej niż „Collins”. I to też jest ZA MAŁO. Autorzy przyznali zdecydowane pierwszeństwo informacji wizualnej przeznaczając na fotografie około 2/3 powierzchni, a informację słowną ograniczając do minimum. Jeśli oceniać tę książkę wyłącznie po tekście, to moim zdaniem, zawiera on jednak mniej niż minimum wiadomości, ale przecież jest to przewodnik FOTOGRAFICZNY, więc ewentualne niedostatki tekstu dopełnia z nawiązką informacja wizualna. Zresztą z dawnych lat pamiętam, że przewodnik Petersona w węgierskiej (więc dla nas niezrozumiałej) wersji językowej, służył dobrze dzięki wyłącznie obrazkom, a polski przewodnik z ilustracjami Siwka, miał nawet cieńszą edycję, pozbawioną obszernej części tekstowej. A to dlatego, że WIDZIANEGO ptaka rozpoznaje się według jego WIZERUNKU, a nie słownego opisu, takie postępowanie jest zupełnie oczywiste i intuicyjnie wybierane jako łatwiejsze do wykonania, szybsze i skuteczniejsze. Zatem Europe’s Birds bardzo dobrze spełnia swe zadanie i stanowi kolejny, ważny krok w ewolucji przewodników dla ptasiarzy i w rozwoju metodyki rozpoznawania ptaków w terenie (a także na zdjęciach).

Tomasz Cofta

5 sierpnia 2022

PATRONATY:
Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
Fundacja Akcja Bałtycka
Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii PAN