Choroby ozdobnych krzewów liściastych i pnączy

Oto drugie, poszerzone! uzupełnione wydanie książki „Choroby ozdobnych krzewów liściastych i pnączy". Poza patogenami roślin od lat występującymi w naszym klimacie opisaliśmy także nowe, już stanowiące zagrożenie dla wieloletnich roślin ozdobnych, a także te mogące wkrótce dotrzeć na nasze terytorium. W publikacji tej uwzględniliśmy także wiele nowych, modnych gatunków krzewów i pnączy uprawianych od kilku lat lub wprowadzanych do polskich ogrodów i terenów zieleni, a które to rośliny stały się już żywicielskimi dla pewnych patogenów. Szczegółowym opisom wszystkich schorzeń towarzyszą kolorowe ilustracje, mające na celu ułatwienie zdiagnozowania zagrożenia.

Minione 15-lecie było okresem bardzo dużych zmian w uprawie roślin ozdobnych w szkółkach, ogrodach oraz terenach zieleni. Międzynarodowy obrót materiałem roślinnym spowodował, że w Polsce pojawiły się także nowe patogeny powodujące często znaczne straty w produkcji szkółkarskiej oraz obniżenie jakości roślin niektórych gatunków i odmian. Wobec otwartych granic na Europę Zachodnią i czasem trudne do określenia źródło materiału roślinnego, przechodzącego przez ręce importera, należy w znacznie większym, niż dotychczas, stopniu kontrolować stan zdrowotny siewek, sadzonek czy starszych roślin i eliminować wszystkie okazy podejrzane o występowanie nowej choroby. Wśród nich szczególnie szkodliwe mogą być schorzenia powodowane przez patogeny odglebowe. Z prowadzonych badań wynika, że istnieje potrzeba innego spojrzenia na podatność różnych gatunków roślin na choroby. Okazuje się bowiem, że niektóre rośliny uważane za najmniej podatne w minionych kilku latach, są jednak bardzo wrażliwe na pewne patogeny. Przykładem może być bukszpan, z którego zdrowotnością jest coraz więcej problemów, przez co roślina ta wymaga często bardzo intensywnej ochrony.

Ważną część książki stanowi właśnie ochrona - zarówno zalecenia dotyczące zabiegów profilaktycznych, jak i interwencyjnych. Od 2014 r. wszystkich profesjonalnych producentów roślin obowiązuje integrowana ochrona roślin, w której obok syntetycznych fungicydów winno się uwzględnić metody agrotechniczne związane z właściwym przygotowaniem gleby/podłoża, optymalne nawożenie, w tym stosowanie wszędzie tam, gdzie to możliwe nawozów zielonych, uwzględnienie naturalnej oporności gleb i podłoży na niektóre patogeny, stosowanie środków biologicznych i biotechnicznych. Wszystkie te zabiegi, zmierzające do wyprodukowania lub utrzymania roślin w najwyższej jakości, mają być bezpieczne dla środowiska. Nie było łatwo sprostać tym wymaganiom, jeśli uwzględni się fakt zarejestrowania dla potrzeb ochrony roślin ozdobnych przed chorobami zaledwie 21 środków, w tym 2 biologicznych. Aby wyjść naprzeciw integrowanej ochronie roślin w zaleceniach polecamy przemienne stosowanie konwencjonalnych fungicydów oraz stymulatorów rozwoju roślin, o ubocznym, destrukcyjnym działaniu wobec patogenów.

Rozszerzenie tej książki o wiele nowych gatunków roślin w tym o pnącza, i jej uzupełnienie o nowe choroby, ilustrowane barwnymi fotografiami, czyniliśmy głównie z myślą o potrzebie zaopatrzenia, głównie szkółkarzy, w pokaźną dawkę fachowej wiedzy. Mamy jednak nadzieję, że z tego opracowania będą korzystali również miłośnicy roślin ozdobnych, mający krzewy i pnącza w swoich ogrodach przydomowych i działkowych, firmy zakładające ogrody, zapewniające często pielęgnację roślin przez kilka lat po posadzeniu, a także pracownicy Ośrodków Doradztwa Rolniczego, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, uczniowie i studenci branżowych placówek edukacyjnych.