Cyklameny

Niezwykle bogata, licząca kilkaset odmian, jest oferta cyklamenu per­skiego popularnie nazywanego fiołkiem alpejskim (Cyclamen persicum Mill.), który jako jedyny gatunek tego rodzaju stosowany jest do dekoracji wnętrz. Kwitnące cyklameny w doniczkach są w sprzedaży nieomal przez cały rok, choć najwięcej w okresie jesienno-zimowym. Kwiaty cięte cyklamenu również znajdują łatwo odbiorców ze względu na trwałość i niską cenę, zwłaszcza zimą.

Chociaż uprawa cyklamenów w Europie ma długą historię, która rozpoczę­ła się w 1620 roku u Morina w Paryżu, nadal znajduje wielu zwolenników. Dzięki intensywnie prowadzonym pracom hodowlanym, zwłaszcza z chwilą otrzymania mieszańców heterozyjnych, od lat siedemdziesiq1ych XX wieku zmieniła się nieomal zupełnie oferta odmian. Cechy nowych odmian wzbudzają zainteresowanie zarówno producentów, jak i odbiorców. Również doskonalone są technologie uprawy, które pozwalają w coraz krótszym czasie wyprodukować bardzo dobrej jakości rośliny, długo utrzymujące trwałość w mieszkaniu. Szacuje się, że rocz­na światowa produkcja wynosi około 300 mln, a w Europie 140-150 mln roślin. Według Flower CounciI of Holland największy udział w produkcji cyklamenów w Europie mają Niemcy (18%), Włochy (17%), Francja (11%) i Holandia (9%). Mniej­sze jest znaczenie Danii (5%), Wielkiej Brytanii (4%) i Belgii (2%). Wielkość produk­cji w pozostałych krajach, wśród których znajduje się Polska, ocenia się na 34% łącznie. Według danych szacunkowych w naszym kraju produkcja wynosi 4 mln doniczek (dla porównania we Włoszech - 27 min), w tym cyklameny wielkokwia­towe (Maxi) stanowią zdecydowaną większość (3 min), a pozostałe grupy mają niewielkie znaczenie (Midi - 200 tyś., Mini - 800 tyś.). Udział odmian ustalonych w krajowej produkcji szacuje się na 10%. Wśród roślin uprawianych w doniczkach do dekoracji wnętrz, oferowanych na giełdach holenderskich, cyklamen zajął w 2005 roku 15. miejsce. Sprzedano 15,1 mln roślin, a wartość obrotu wynosiła 14,5 min euro. Od wielu lat obserwuje się ciągły wzrost obrotów, na przykład, dla porównania, w 1986 było to 9 mln euro. Jednak w tym czasie sprzedaż kalanchoe wzrosła czterokrotnie, a anturium prawie dziesięciokrotnie. Aby zwiększyć zain­teresowanie odbiorców, wzrasta obecnie oferta roślin o różnych typach wzro­stu, o nowych formach kwiatów, nowych kombinacjach barwy czy cyklamenów pachnących. Coraz częściej proponowane są cyklameny do uprawy w pojem­nikach do dekoracji tarasów i balkonów, a także do uprawy w ogrodach. Do uprawy w gruncie, oprócz niektórych odmian cyklamenu perskiego, na nowo odkrywane są inne gatunki cyklamenu. W ofercie bylin produkowanych w wie­lu szkółkach znajdujemy Cyclamen hederifolium i jego odmiany, Cyclamen purpurascens czy Cyclamen coum.

Serdecznie dziękuję Panu prof. dr hab. Tadeuszowi Baranowskiemu z Katedry Metod Ochrony Roślin Akademii Rolniczej w Poznaniu za opracowa­nie rozdziału poświęconego chorobom i szkodnikom oraz zaleceniom ochrony roślin cyklamenu perskiego.

Spis treści

1. Wstęp
2. Charakterystyka gatunku Cyclamen persicum Mill.
3. Zarys hodowli i cechy odmian
4. Historia hodowli i uprawy cyklamenu perskiego w Polsce
5. Wiodące firmy hodowlane i ich odmiany
6. Rozmnażanie
7. Przebieg produkcji cyklamenów
Etapy produkcji
Termin uprawy i wybór odpowiednich odmian
Miejsce i metody uprawy
Wybór doniczek do sadzenia roślin
8. Podłoże
9. Nawożenie
10. Zabiegi pielęgnacyjne w uprawie cyklamenu perskiego
Regulowanie temperatury
Doświetlanie i cieniowanie
Podlewanie i spryskiwanie
Rozstawianie doniczek
Zastosowanie regulatorów wzrostu
11.Wczesność i przebieg kwitnienia cyklamenów
Wczesność kwitnienia
Przebieg kwitnienia
12. Uprawa cyklamenów miniaturowych
13. Uprawa cyklamenów na kwiat dęty
14. Cyklameny w mieszkaniu
15. Cyklameny do uprawy w gruncie
Odorella - nowy cyklamen ogrodowy
16. Choroby fizjologiczne cyklamenu i przyczyny ich powstawania
17. Ochrona cyklamenów - prof. dr hab. Tadeusz Baranowski
Przygotowanie podłoża
Przygotowanie obiektu, doniczek, skrzynek
Higiena w procesie produkcyjnym
Monitoring
Sposoby stosowania chemicznych środków ochrony roślin
Formy użytkowe chemicznych środków ochrony roślin
i sposób przygotowania cieczy użytkowej
Przegląd chorób i szkodników
Uszkodzenia powodowane przez preparaty chemiczne
18. Literatura