Wyrośla drzew i krzewów leśnych

W ostatnich latach można zaobserwować wzmożone występowanie wyrośli (cecidia) na roślinach. W związku z tym pojawia się konieczność identyfikacji wyrośli, jako wyniku reakcji rośliny na specyficzne pobieranie pokarmu przez różne organizmy, nazywane wyroślosprawcami. Zainteresowanie wyroślami jest duże, o czym m.in. świadczy opublikowanie na świecie ponad 330 kluczy do ich oznaczania. Większość tych kluczy umożliwia oznaczenie wyrośli tylko do rodzaju (genus).

W publikacji opisanych zostało 139 gatunków wyrośli, które przedstawiono na 235 barwnych fotografiach.

Znajdują się w niej także: Słowniczek pojęć; Skorowidz roślin żywicielskich polsko-łaciński; Skorowidz roślin łacińsko-polski.

Współczesna cecidiologia, tj.nauka o wyroślach, zajmuje się nie tylko identyfikacją wyrośli, ale także budową ich tkanek oraz ekologią i ewolucją sprawców wyrośli. O zwiększonym zainteresowaniu wyroślami może świadczyć utworzenie w Anglii w 1985 r. Brytyjskiego Towarzystwa Cecidiologicznego (The British Plant Gali Society). Również w ramach Międzynarodowej Unii Leśnych Organizacji Badawczych (International Union of Forest Research Orga-nizations) powołano grupę roboczą Working Party S2.07-08 Forest Gali Midges, której przedmiotem zainteresowań są wyrosła powodowane przez muchówki pryszczarkowate. Wiele z nich powoduje szkody w leśnictwie i sadownictwie.

Dotychczas w literaturze krajowej brakuje zwartego opracowania na temat wyrośli. Prezentowana publikacja w znacznym stopniu wypełnia tę lukę. Ponadto, po raz pierwszy naświetla ona w szerszym zakresie znaczącą rolę wyrośli, jako czynnika inicjującego powstawanie nekroz otaczających tkanek.

Opracowanie zasadniczo poświęcone jest drzewom i krzewom leśnym. W kilku przypadkach uwzględniono wyrosła na krzewach tworzących żywopłoty (np. ligustr) oraz na drzewach rosnących w przydomowych ogródkach (np. brzoskwinia, jaśminowiec) i na krzewinkach (np. borówka). Podano również informacje o występowaniu w Europie wyrośli na owocnikach grzybów.

W końcowej części opracowania zamieszczono objaśnienia pojęć, w których zawarto na ogół mniej znane określenia użyte w tekście. Sporządzono również skorowidz roślin żywicielskich i wyroślosprawców.

Autorzy mają nadzieję, że opracowanie przyczyni się do większego zwrócenia uwagi na wyrosła, ułatwi ich identyfikację oraz spowoduje lepsze poznanie zjawisk zachodzących w otaczającej nas przyrodzie.

Jest to pierwsza polska publikacja poświęcona zagadnieniom wyrośli drzew i krzewów leśnych! Publikacja uzyskała pozytywną opinię Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych i jest przeznaczona dla leśników do wykorzystania w praktyce leśnej.

Spis treści

Wstęp

Co to są wyrosła?

Zarys historii badań

Charakterystyka wyrośli i ich sprawców

Zróżnicowanie gatunkowe

Różnorodność form

Powstawanie wyrośli

Zbieranie i przechowywanie wyrośli

Znaczenie wyrośli

Wpływ wyrośli na rośliny żywicielskie

Rola wyrośli w biocenozie

Znaczenie w leśnictwie

Ochrona roślin przed wyroślosprawcami

Wyrosła występujące na drzewach i krzewach

Wyrosła powodowane przez roztocze i owady

Wyrosła powodowane przez bakterie

Wyrosła powodowane przez grzyby

Wyrosła występujące na grzybach

Wyrosła a nekrozy tkanek roślinnych

Słowniczek pojęć

Skorowidz roślin żywicielskich polsko-łaciński

Skorowidz roślin żywicielskich łacińsko-polski

Skorowidz wyroślosprawców i innych organizmów

Literatura