Żywienie roślin ogrodniczych

Żywienie roślin ogrodniczych. Podstawy i perspektywy to pierwszy w literaturze polskiej podręcznik, który kompleksowo omawia najnowsze zagadnienia teoretyczne związane z nawożeniem gleb i podłoży oraz żywieniem roślin z zachowaniem naturalnych walorów środowiska przyrodniczego. Podręcznik przeznaczony jest nie tylko dla studentów i doktorantów, ale także doradców i instruktorów ogrodnictwa, pracowników stacji chemiczno-rolniczych i laboratoriów ogrodniczych, zajmujących się opracowywaniem zaleceń nawozowych dla roślin ogrodniczych.

W podręczniku przedstawiono najnowsze osiągnięcia z zakresu nawożenia gleb i podłoży oraz żywienia roślin ogrodniczych – wieloetapowego procesu obejmującego dostarczanie składników pokarmowych do rizosfery (a więc nawożenie), interakcje między rośliną i składnikami pokarmowymi, mechanizmy pobierania i przemieszczania składników w roślinie, ich przemiany biochemiczne oraz wpływ składników na ilość i jakość plonu. Zwrócono uwagę na specyfikę żywienia roślin ogrodniczych, wynikającą z szerokiego asortymentu uprawianych gatunków i odmian, dużych potrzeb pokarmowych, różnych metod uprawy  i stosowanych podłoży, ze szczególnym uwzględnieniem upraw bezglebowych z zastosowaniem fertygacji w układach zamkniętych bez i z recyrkulacją pożywki.

Zawarta w podręczniku problematyka naukowa jest ukierunkowana na połączenie podstaw naukowych nowoczesnych technologii uprawy roślin ogrodniczych z możliwością praktycznego ich stosowania.

Spis treści

Rozdział 1. Teoretyczne podstawy żywienia roślin (Andrzej Komosa) 19

1.1. Żywienie roślin – przedmiot badań i związek z innymi naukami 19

1.2. Żywienie roślin czy nawożenie roślin 20

1.3. Historia badań nad żywieniem roślin 21

1.4. Specyfika żywienia roślin ogrodniczych 28

1.5. Kryteria niezbędności pierwiastków dla roślin oraz pojęcie „składnik pokarmowy” 30

1.6. Podział składników pokarmowych 32

1.7. Formy jonowe składników pokarmowych 33

1.8. Przemieszczanie się jonów w środowisku korzeniowym 35

1.9. Pojęcia „forma przyswajalna” i „forma dostępna” składnika pokarmowego w glebie lub  podłożu 37

1.10. Strefy wyczerpywania składników oraz konkurencja korzeni o składnik 39

1.11. Strefa Gouya-Chapmana i pojęcie roztworu glebowego 40

1.12. Mechanizmy pobierania składników pokarmowych przez rośliny 42

1.13. Transport składników pokarmowych w roślinie 49

1.14. Współdziałanie między składnikami pokarmowymi w roślinie oraz antagonizm i synergizm 50

1.15. Mikoryza i jej znaczenie w pobieraniu składników pokarmowych przez rośliny 53

Literatura 58

Rozdział 2. Gleba jako środowisko wzrostu korzeni (Anna Golcz) 61

2.1. Właściwości fizyczne gleb 63

2.2. Właściwości chemiczne gleb 76

2.3. Właściwości biologiczne gleb 118

Literatura 124

Rozdział 3. Charakterystyka ziem i podłoży stosowanych w ogrodnictwie (Andrzej Komosa, Anna Golcz) 129

3.1. Ziemie ogrodnicze 129

3.2. Klasyfikacja podłoży ogrodniczych 132

3.3. Podłoża organiczne - naturalne 134

3.4. Podłoża organiczne – syntetyczne 156

3.5. Podłoża mineralne – naturalne 159

3.6. Podłoża mineralne – przetwarzane 162

3.7. Podłoża inertne i ich pozycja w klasyfikacji upraw bezglebowych 170

3.8. Podłoża mieszane 172

3.9. Wykorzystanie podłoży do ściółkowania gleb 174

Literatura 175

Rozdział 4. Wpływ makro- i mikroskładników na wielkość i jakość plonu (Elżbieta Kozik, Andrzej Komosa) 179

4.1. Kryteria jakości plonu 179

4.2. Makroskładniki 183

4.3. Mikroskładniki 201

4.4. Pierwiastki korzystne 212

4.5. Metale ciężkie niebędące składnikami pokarmowymi 216

Literatura 218

Rozdział 5. Nawozy mineralne i ich stosowanie (Włodzimierz Breś) 223

5.1. Kryteria podziałów nawozów mineralnych 224

5.2. Nawozy zawierające azot 228

5.3. Nawozy zawierające fosfor 231

5.4. Nawozy zawierające potas 233

5.5. Nawozy mineralne zawierające magnez 235

5.6. Nawozy mineralne zawierające wapń 236

5.7. Nawozy zawierające siarkę 237

5.8. Nawozy mikroelementowe 238

5.9. Nawozy wieloskładnikowe 239

5.10. Nawozy o spowolnionym działaniu 244

5.11. Nawozy dolistne 246

5.12. Nawozy do regulacji odczynu gleb i podłoży 247

5.13. Wybrane aspekty dotyczące stosowania nawozów mineralnych 253

5.14. Produkcja i zużycie nawozów mineralnych 256

5.15. Najważniejsze akty prawne regulujące obrót i stosowanie nawozów mineralnych 257

Literatura 259

Rozdział 6. Nawozy organiczne (Andrzej Komosa) 261

6.1. Obornik 262

6.2. Gnojowica 269

6.3. Gnojówka 272

6.4. Pomiot ptasi 274

6.5. Słoma i „sztuczny” obornik 275

6.6. Kora 276

6.7. Komposty 277

6.8. Nawozy zielone 279

Literatura 281

Rozdział 7. Uprawy bezglebowe (Włodzimierz Breś) 283

7.1. Geneza i podział upraw bezglebowych 283

7.2. Fertygacja 285

7.3. Otwarte i zamknięte systemy fertygacyjne 286

7.4. Czynniki warunkujące stosowanie fertygacji 287

7.5. Pożywki oraz kontrola ich jakości 299

7.6. Charakterystyka ważniejszych technologii bezglebowych upraw roślin 307

7.7. Odżywianie dwutlenkiem węgla 315

7.8. Ekologiczne aspekty upraw bezglebowych 318

Literatura 321

Rozdział 8. Kontrolowane żywienie roślin ogrodniczych (Włodzimierz Breś, Andrzej Komosa) 325

8.1. Znaczenie analizy gleb i podłoży w kontrolowanym żywieniu roślin 325

8.2. Znaczenie analizy chemicznej roślin w kontrolowanym żywieniu 329

8.3. Kontrolowane żywienie roślin 333

8.4. Kontrolowane żywienie roślin sadowniczych 349

8.5. Kontrolowane żywienie roślin ozdobnych drzewiastych i krzewiastych

Literatura 364

Rozdział 9. Nowe problemy oraz perspektywy żywienia roślin ogrodniczych (Włodzimierz Breś, Andrzej Komosa) 367

9.1. Zamknięte układy nawożenia 367

9.2. Hydrożele 369

9.3. Biofortyfikacja roślin 371

9.4. Odżywianie dolistne w połączeniu z biostymulatorami wzrostu 373

Literatura 380