Odmianoznawstwo jabłoni

Niniejsza publikacja systematyzuje stan wiedzy o poszczególnych odmianach tego najważniejszego w Polsce gatunku owoców. Klasyfikacja odmian sadowniczych wg kryteriów pomologicznych różni się znacznie od klasyfikacji botanicznej, która ogranicza się do zaliczenia rośliny do określonego gatunku, rodzaju, czy ko­lejnych jednostek systematycznych. Klasyfikację pomologiczną rozpoczyna się od gatunku i jego form. Często opisy odmiany uszeregowane są w publikacjach alfabe­tycznie lub według pory dojrzewania. W niniejszym opracowaniu odmiany uszere­gowano alfabetycznie, ale uwzględniając kraj, w którym zostały wyhodowane, aby w ten sposób ułatwić studentom przyswajanie informacji o pochodzeniu danej odmiany. Dodatkowo w oddzielnym rozdziale umieszczono odmiany parcho-odporne, które również uszeregowano alfabetycznie w zależności od pochodzenia. W opisie podano cechy biologiczne i użytkowe odmian, które w Polsce na prze­strzeni lat odegrały lub mogą odegrać istotną rolę w uprawie i hodowli, oraz dołą­czono ich barwne fotografie.

Publikacja adresowana jest głównie do studentów kierunku ogrodnictwo, nie­mniej jednak może stanowić kompendium wiedzy dla każdego, kto chce poszerzyć swoje wiadomości o najważniejszych gospodarczo owocach w Polsce.

Odmiana jest jednym z podstawowych czynników decydujących o sukcesie upraw sadowniczych. Przed podjęciem decyzji o zakupie materiału szkółkarskiego do nowego sadu warto zastanowić się nad strukturą nasadzeń. Wymiana odmian w sadach wynika przede wszystkim z potrzeb rynku oraz zmieniających się upodo­bań konsumentów. Podobnie jak w innych krajach, także w Polsce zaszły ogromne zmiany w strukturze odmianowej sadów. Mimo iż znamy już obecnie ponad 10 tyś. odmian, znaczenie gospodarcze w uprawie ma tylko kilkanaście z nich.

Niniejsze opracowanie może być inspiracją, a nawet praktycznym przewodni­kiem dla sadowników. Mamy nadzieję, że Czytelnik po gruntownym przeanalizo­waniu go, będzie mógł bez problemu rozróżnić oraz nazwać najważniejsze odmiany i ich mutacje występujące w polskich sadach i na rynku, jak również samodzielnie zaplanować strukturę nasadzeń w sadzie jabłoniowym.

Spis treści

1. WSTĘP 7

2. METODY HODOWLI ODMIAN JABŁONI 9

A. Selekcja przypadkowych siewek 10

B.  Krzyżowanie odmian 11
C. Mutacje w sadownictwie 15

3. KLUCZ DO OPISU ODMIAN JABŁONI 20
A. Zewnętrzne cechy jabłek umożliwiające rozróżnienie odmian 20
B. Wewnętrzne cechy jabłek umożliwiające rozróżnienie odmian 28
C. Przykładowy opis owocu 30

4. CECHY MORFOLOGICZNE DRZEW 31

5. WŁAŚCIWOŚCI BIOLOGICZNE I CECHY GOSPODARCZE ODMIAN 32
A. Początek i koniec wegetacji 32
B. Kwitnienie  32
C. Owocowanie 34
D. Dojrzewanie owoców 34
E. Przechowywanie owoców 36
F. Zdrowotność drzew 36
G. Przydatność odmiany 36
H. Udział odmian w produkcji sadowniczej 37

6. OPIS POLSKICH ODMIAN 39

'Aiwa', 'Delikates', 'Ligol', 'Ligolina' ('Golin'), 'Lodel', 'Redkroft'

7. OPIS AMERYKAŃSKICH ODMIAN 44

'Cortland', 'Delicious', 'Golden Delicious', 'Idared', 'Jonagold', 'Melrose', 'Paulared'

8. OPIS ANGIELSKICH ODMIAN 53

'Fiesta', 'James Grieve', 'Jester', 'Koksa Pomarańczowa'

9. OPIS CZESKICH ODMIAN 56
'Rubin', 'Śampion' ('Szampion')

10. OPIS FRANCUSKICH ODMIAN 60

'Delbarestivale' ('Delcorf) 'Delbard Jubile' ('Delgollune'), 'Festival' ('Delorgue'), 'Primgold' ('Deljeni', ' Primegold')

11. OPIS HOLENDERSKICH ODMIAN   63
'Boskoop' ('Piękna z Boskoop'), 'Elise' ('Roblos'), 'Elstar'

12. OPIS JAPOŃSKICH ODMIAN 66
'Fuji', 'Mutsu' ('Crispin')

13. OPIS KANADYJSKICH ODMIAN 69
'Lobo', 'Alclntosh', 'Summerred', 'Sunrise'

14. OPIS NIEMIECKICH ODMIAN 72
'Gloster', 'Pinova', 'Piros'

15. OPIS NOWOZELANDZKICH ODMIAN 75
'Braeburn', 'Gala'

16. OPIS ROSYJSKICH ODMIAN 79
'Antonówka Zwykła', 'Reneta Simirienko'

17. HODOWLA ODMIAN ODPORNYCH NA CHOROBY 81
A. Hodowla odmian odpornych na parcha  81
B. Hodowla odmian odpornych na mączniaka jabłoni 95
C. Hodowla odmian odpornych na zarazę ogniową 96

18. ODMIANY O SZCZEGÓLNYM PRZEZNACZENIU    98

A. Odmiany o czerwonym miąższu 98

B. Odmiany do sadów przemysłowych 98

19. SPOSOBY PROMOWANIA ODMIAN NA RYNKU 100
A. Licencjonowanie odmian 100

B. Odmiany klubowe 103

C. Przykłady odmian klubowych lub licencjonowanych 103

BIBLIOGRAFIA107