Rozród psów

Podręcznik jest pierwszym polskojęzycznym i jak dotąd jedynym tak wszechstronnym i wnikliwym opracowaniem dotyczącym rozrodu u samic i samców psów (canis familiaris). Jest pozycją niezbędną zarówno w praktyce lekarzy weterynarii, jak i u hodowców psów. Ogromną popularnością cieszy się wśród studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej. Nowe wydanie zostało uzupełnione o opis nowych jednostek chorobowych oraz etiopatogenezę dużej liczby chorób, przede wszystkim zaś zastosowanie nowych wprowadzonych generacji leków używanych do leczenia zaburzeń rozrodu suk, jak i do antykoncepcji oraz do leczenia chorób gruczołu krokowego u psów. Omówiono także sposoby przerywania ciąży suk. Podręcznik jest bogato ilustrowany fotografiami i zawiera wiele przejrzystych tabel i rysunków. Autorami podręcznika są najwybitniejsi specjaliści z polskich ośrodków, zwłaszcza z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej we Wrocławiu.

Spis treści

Wprowadzenie 11

ROZDZIAŁ I. ANDROLOGIAI SZTUCZNE UNASIENNIANIE 13

1. Narządy płciowe psa

Fizjologia i anatomia jąder oraz najądrzy 15

Fizjologia i anatomia nasieniowodu

oraz kanału moczopłciowego  29

Fizjologia i anatomia prostaty32

Fizjologia i anatomia prącia oraz napletka 34

Fizjologia i anatomia moszny    41

Naczynia i nerwy narządu płciowego psa  44

2. Plan badania psa reproduktora w kierunku płodności 45

Wywiad 45

Zdrowotność psów 47

Ogólne badanie psa i poszczególnych narządów 48

Szczegółowe badanie narządów rozrodczych 48

Badanie zachowań płciowych (odruchy i popęd płciowy)  52

Badanie materiału pobranego od psów ocenianych w kierunku płodności 52

Badania cytologiczne jąder i najądrzy    60

Bioptyczne badania miąższu jąder i najądrzy  61

Badania endokrynologiczne  62

3. Schorzenia narządów rozrodczych psów 63

Niepłodność wrodzona (pierwotna). Wady wrodzone narządów płciowych  64

Zaburzenia rozwoju płciowego psa 64

Nieprawidłowości płci chromosomalnej 65

Chimery i mozaiki  66

Nieprawidłowości płci gonadalnej  67

Nieprawidłowości płci fenotypowej 68

Diagnostyka i terapia interseksów u psów 70

Niedorozwój jąder  71

Agenezja jąder, czyli brak jąder  73

Wnętrostwo  73

Niedorozwój lub brak najądrzy i nasieniowodów73

Stulejka  74

Załupek 74

Przetrwałe wędzidełko napletka  75

Hipogonadyzm 75

Nabyte choroby narządów rozrodczych psów 76

Choroby moszny i napletka       76

Zapalenie jąder, najądrzy i ich osłonek  78

Zwyrodnienie, zwłóknienie i zanik jąder  79

Nagromadzenie się krwi w jamie pochwowej jądra  80

Wodniak jamy pochwowej jądra  80

Nowotwory jąder  81

Przerost gruczołu krokowego  84

Zapalenie gruczołu krokowego  86

Torbiele gruczołu krokowego    87

Nowotwory gruczołu krokowego  88

Rany napletka   89

Rany prącia  89

Zapalenie prącia i napletka  90

Wypadnięcie prącia  91

Martwica prącia  91

Trwały wzwód prącia  91

Złamanie kości prącia  92

Nowotwory prącia i napletka  92

Neurohormonalne przyczyny zaburzeń płodności  93

4. Sztuczne unasiennianie suk  101

Piśmiennictwo  110

5. Konserwacja nasienia psów w niskich temperaturach 115

Pobieranie nasienia       117

Rozrzedzalniki   117

Metody konserwacji nasienia     121

Etapy konserwacji nasienia       122

Ocena jakości nasienia psów poddanego konserwacji w niskich temperaturach 128

Metody unasienniania suk nasieniem poddanym konserwacji w niskich temperaturach 131

Dawka inseminacyjna    133

Piśmiennictwo 135

6. Ograniczenie potencjału rozrodczego samców  141

Metody chirurgiczne      141

Metody farmakologiczne          143

Piśmiennictwo 144

ROZDZIAŁ II. GINEKOLOGIA I POŁOŻNICTWO 147

1. Anatomia narządu płciowego suki  149

Więzadło szerokie  151

Jajniki   152

Jajowody 155

Macica             156

Pochwa 158

Przedsionek pochwy 159

Srom    159

Piśmiennictwo 160

2. Fizjologia narządów płciowych 161

Piśmiennictwo 168

3. Regulacja neurohormonalna cyklu płciowego u suk 169

Piśmiennictwo 174

4. Niepłodność suk 175

Zaburzenia w rozwoju poszczególnych części narządu płciowego          177

Niepłodność w wyniku nieodpowiedniego zorganizowania krycia           177

Zaburzenia czynnościowe w narządzie płciowym            179

Choroby macicy           183

Usunięcie macicy i jajników  187

Choroby pochwy          189

Wypadnięcie pochwy    190

Niepłodność na tle infekcyjnym i inwazyjnym     193

Piśmiennictwo 196

5. Laktomania u suk 199

Leczenie           201

Piśmiennictwo 205

6. Hormonalna antykoncepcja u suk 207

Antykoncepcja hormonalna przy użyciu progestagenów            208

Antykoncepcja hormonalna przy użyciu analogów GnRH           213

Uwagi końcowe            214

Piśmiennictwo 215

7. Przerywanie ciąży u suk 217

Chirurgiczne przerywanie ciąży 217

Farmakologiczne przerywanie ciąży       218

Uwagi końcowe            224

Piśmiennictwo 225

8. Fizjologia ciąży u suk 227

Zmiany ciążowe w organizmie samicy    229

Regulacja neurohormonalna ciąży u suk            234

Piśmiennictwo 237

9. Rozpoznawanie ciąży u suk 239

Badanie kliniczne          240

Rentgenodiagnostyka   245

Badanie ultrasonograficzne       247

Ultradźwiękowe detektory tętna             250

Inne badania     252

Piśmiennictwo 257

10. Patologia ciąży u suk 259

Zmiany w błonach i wodach płodowych            260

Zaburzenia rozwojowe łożyska 260

Puchlina wód płodowych          260

Zakażenie błon i wód płodowych          261

Nieprawidłowości rozwojowe powrózka pępowinowego             261

Nieprawidłowości założeń genetycznych rozwoju płodu             262

Wielokrotne zapłodnienie (nadpłodnienie) 262

Nadmierna liczba płodów (przeładowanie macicy)          262

Ciąża pozamaciczna     263

Resorpcje zarodków i płodów   265

Mumifikacja płodów, zeschnięcie płodów  266

Maceracja płodów, rozpłynnienie płodów  266

Rozkład gnilny płodów 267

Ronienie  268

Poród opóźniony          290

Przedwczesne bóle porodowe   291

Nieszczelność szyjki macicy     291

Patologiczne wycieki z dróg rodnych    292

Uszkodzenia macicy     294

Przepukliny       294

Brak inicjacji akcji porodowej    295

Skręt ciężarnej macicy 296

Rozwój ciąży a stosowanie środków farmakologicznych            296

Piśmiennictwo              296

11. Fizjologia porodu u suk 299

Objawy zwiastunowe porodu     302

Przebieg porodu           303

Określanie długości ciąży i terminu porodu u suk          307

Piśmiennictwo 311

12. Ciężki poród u suk  315

Przyczyny ciężkiego porodu     315

Badanie rodzącej suki   326

Pomoc porodowa         334

Piśmiennictwo 348

13. Schorzenia okresu poporodowego            351

Zaburzenia w inwolucji macicy  351

Poporodowe zapalenie macicy u suk 359

Wynicowanie i wypadnięcie macicy  366

Rzucawka poporodowa u suk 369

Poporodowy obrzęk złośliwy  370

Piśmiennictwo 371

14. Opieka lekarska nad suką hodowlaną (przeznaczoną do rozrodu) 375

Badanie przed kryciem lub sztuczną inseminacją           375

Badanie suki w trakcie ciąży      378

Rozpoznawanie ciąży    378

Badanie suki przed porodem    378

Badanie suki w trakcie porodu oraz po porodzie           379

Piśmiennictwo 379

15. Żywienie szczeniąt i suk 381

Żywienie suk w okresie ciąży     383

Żywienie suk karmiących          387

Żywienie szczeniąt        389

Piśmiennictwo 404

16. Gruczoł sutkowy 407

Rozwój gruczołu sutkowego, mammogeneza     407

Wytwarzanie mleka, laktogeneza           409

Utrzymanie ciągłości laktacji, laktopoeza  410

Schorzenia gruczołu sutkowego u suk   410

Piśmiennictwo   416

17. Nowotwory narządu płciowego suk   417

Guz Stickera   417

Guzy jajnika 419

Nowotwory struktur przewodowych narządu płciowego   424

Nowotwory gruczołu mlekowego psów  427

Piśmiennictwo  434

18. Wybrane zagadnienia z neonatologii szczeniąt   437

Postępowanie w przypadku stwierdzenia schorzeń u szczeniąt  438

Rozwój szczeniąt w aspekcie ich fizjologicznej niedojrzałości neonatalnej  439

Ogólne przyczyny upadków i objawy zbliżającego się zgonu szczeniąt w okresie neonatalnym  443

Zaburzenia rozwojowe  445

Wpływ teratogenny  446

Nieprawidłowe żywienie  447

Niska masa urodzeniowa noworodków  447

Obrażenia  449

Czynniki matczyne i środowiskowe  449

Infekcje  449

Infekcje bakteryjne  450

Infekcje wirusowe   450

Pasożyty  451

Proponowany plan postępowania w przypadku choroby noworodków  451

Badanie kliniczne noworodków  452

Prawidłowe parametry laboratoryjne u szczeniąt  453

Badanie anatomopatologiczne padłych szczeniąt  455

Badanie sekcyjne  455

Badanie bakteriologiczne  458

Badanie histopatologiczne noworodków  458

Badanie wirusologiczne  458

Najczęstsze schorzenia ogólne noworodków oraz postępowanie zaradcze  459

Pozorna śmierć noworodków - zamartwica – niedotlenienie 459

Zaburzenia rozwojowe  460

Syndrom słabego szczenięcia   460

Hipotermia  461

Hipoglikemia  463

Odwodnienie  463

Niskie przyrosty masy ciała szczeniąt w okresie neonatalnym   464

Niedokrwistość hemolityczna szczeniąt  464

Syndrom krwotoczny noworodków  464

Posocznica  465

Choroby zakaźne   466

Herpeswiroza szczeniąt  466

Schorzenia poszczególnych narządów u szczeniąt 467

Piśmiennictwo  475