Hodowla ryb

Książka dla tych, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej na temat hodowli ryb tradycyjnymi metodami.

W książce tej w przystępny sposób objaśniono podstawy klasycznej gospodarki stawowej, tradycyjne metody hodowli oraz jej tło naukowo-przyrodnicze. Szczegółowo omówiono wszystkie zagadnienia związane z hodowlą,  poczynając od pielęgnacji stawu i wody stawowej a kończąc na chorobach, szkodnikach,  rozmnażaniu, odławianiu oraz karmieniu (także naturalnym). W książce podano też przepisy na wyjątkowe dania z karpia, amura i innych ryb.

Hodowcom ryb, rybakom, a nawet właścicielom stawów ogrodowych, obrońcom przyrody i wędkarzom książka ta dostarczy wielu pożytecznych wskazówek i obszernych informacji na temat tradycyjnego, bliskiego naturze gospodarowania stawami

Od czasu poprzedniego wydania tej książki w gospodarce stawowej zmieniło się wiele spraw zasadniczych oraz pojawiło się kilka nowych rozwiązań prak­tycznych. Dlatego przygotowując kolejne wydanie, już szóste, konieczna była jej pilna aktualizacja.

Oprócz tego, bawarska i saksońska gospodarka stawowa to dzisiaj dwie struktury mające biegunowo różne sposoby działania. Pewne rozwiązania z gospodarki stawami z Saksonii w zakresie techniki zostały uwzględnione w obecnym wydaniu.

Niektóre rozdziały, np. marketing, przesadki, ryby dodatkowe, stawy wędkarskie, sprzedaż oraz rentowność lub karpie koi zostały w całości napisa­ne na nowo. Także część dotycząca przepisów kulinarnych zupełnie się zmie­niła i teraz dotyczy głównie tego, jak podczas przyrządzania potraw unikać ości, by tym samym zachęcić do spożywania karpia szersze grono konsu­mentów. Następnie zmieniony został zasadniczo podrozdział dotyczący narybku letniego Kw. Do nowego opracowania podrozdziału na temat hodowli raków udało nam się pozyskać - za co wyrażamy głęboką wdzięczność -dr. Erica Bohla. Przy aktualizowaniu opisu zdolności wiązania (zobojętniania) kwasów (ZWK) pomógł nam mgr biologii Karl Bauer-Schiemenz, któremu serdecznie dziękujemy.

Uwadze naszego czytelnika nie ujdzie fakt, że w wielu miejscach zostały wprowadzone dodatkowe informacje. Opisujemy na przykład, jak rozpoznać dojrzałość ikry różnych ryb, biorąc pod uwagę czas kwitnienia pewnych roślin lub które rośliny wodne należy zredukować poprzez działanie mrozu czy też liście jakich gatunków drzew bardziej lub mniej ulegają rozkładowi. Poza tym przez cały czas zmieniają się przepisy prawne. Według nich nie wolno już sto­sować wapna chlorkowego. Samodzielne stosowanie środków leczniczych obecnie jest prawie niedozwolone.

Za cenne wskazówki i zaangażowanie oprócz już wymienionych dr. Erica Bohla i Karla Bauera-Schiemenza chcielibyśmy podziękować też: dr. Christia-nowi Proske, Walterowi Jakobowi, kolegom z Bawarskiego Krajowego Insty­tutu ds. Rybactwa, Wernerowi Sarodnikowi, Helmutowi Reilowi, Florianowi Heyderowi i Ricie Geldhauser.

W ostatnich latach istotne stały się problemy rynku oraz wspierania sprze­daży. Ten fakt również uwzględniliśmy w naszej książce. Jednakże w dalszym ciągu hodowla ryb wysokiej jakości stanowi warunek sprzedaży przynoszącej zyski. Naszą intencją było, aby te skomplikowane procesy przedstawić w sposób zrozumiały, a przy tym wyjaśnić sens metod tradycyjnych. Poprzez połączenie starego typu sposobów gospodarowania z praktycznymi doświad­czeniami oraz aktualnymi wnioskami naukowymi książka ta opisuje także tak zwaną „dobrą fachową praktykę", jaka jest wymagana przez prawo.

Jesień 2002

P. Gerstner, Obervolkach dr F. Geldhauser, Hóchstadt

Nota do polskiego wydania

Gospodarka stawowa jest tradycyjną formą działalności polegającej na produkcji ryb w sztucznych zbiornikach wodnych. W każdym kraju, mimo wspólnych podstaw, wykształciły się specyficzne metody i sposoby działania. Jednym z przykładów jest prezentowana książka. Przedstawia ona charakte­rystyczne dla niemieckiej gospodarki stawowej rozwiązania zgodne z tradycją i aktualnymi wymogami prawnymi oraz uwarunkowaniami ekonomicznymi. Nie zmienia to faktu, że dla mniej lub bardziej doświadczonych polskich hodowców ryb w stawach stanowić może ciekawe źródło informacji oraz inspirację do wprowadzenia nowych sposobów chowu ryb. Stąd też na przykład zachowano w treści specyficzne dla naszych sąsiadów pojęcia z za­kresu fachowego takie jak: „gospodarz stawu", „ryby pokarmowe" czy „pie­lęgnacja stawu". Należy zdawać sobie sprawę, że treści zawarte w podręcz­nikach czy poradnikach nie zawsze mogą być traktowane jako jedynie słuszne. Tak jest również i w tym przypadku. W polskiej gospodarce stawowej cały czas następują zmiany, które niemieccy hodowcy mają już za sobą. Warto więc zapoznać się z nimi na podstawie lektury tej książki, aby skorzystać z ich bogatych doświadczeń.

dr Jerzy Śliwiński

Spis treści

Słowo wstępne V

Skróty związane z branżą rybną X

Gospodarka stawowa

Rys historyczny na terenie Niemiec

Kwestie marketingowe w gospodarce stawowej 2

Woda w stawie 6

Podstawy chemii wody 6

Jakość wody stawowej 15

Rośliny w i przy stawie  22

Rośliny wynurzone (twarde) 22

Rośliny o liściach pływających  25

Rośliny zanurzone (miękkie) 27

Strefy wypłycone 28

Ochrona przyrody 31

Pielęgnacja stawu 33

Usuwanie roślin 33

Pielęgnacja grobli 38

Pielęgnacja dna stawu  40

Nawożenie 53

Pokarm naturalny 61

Formy pokarmu naturalnego 61

Wartości odżywcze naturalnego pokarmu ryb 64

Wspomaganie rozwoju pokarmu naturalnego 66

Żywienie karpi 68

Procesy trawienne 68

Substancje odżywcze 70

Pasze 74

Zapotrzebowanie 78

Technika karmienia 85

Hodowla i rozmnażanie 90

Hodowla 90

Rozmnażanie 97

Obsada i użytkowanie stawów 108

Wydajność stawów 108

Rodzaje stawów i obsady w 3-letnim systemie chowu 110

Obsada mieszana i polikultura 121

Ryby dodatkowe w gospodarce stawowej 124

Lin 124

Szczupak 129

Sandacz 135

Sum 138

Wschodnioazjatyckie ryby roślinożerne 141

Ryby pokarmowe i przynętowe 146

Karasie złociste i karpie koi 146

Naturalni wrogowie i szkodnicy  151

Człowiek 151

Piżmak 151

Czapla siwa 153

Kormoran czarny 154

Mewa śmieszka 155

Inne ptaki będące szkodnikami 156

Pozostałe szkodniki 157

Choroby 160

Pasożyty zewnętrzne 160

Choroby skóry 163

Schorzenia skrzeli 165

Pasożyty wewnętrzne 167

Wiremia wiosenna 168

Erytrodermatoza 169

Zasady dotyczące profilaktyki 170

Odłów 171

Sprzęt i prace przygotowawcze 171

Odłów przed mnichem 175

Odłów za mnichem 181

Sortowanie 183

Budowa stawu 185

Czynniki, które trzeba brać pod uwagę przy budowie stawu 185

Mnich 186

Formy specjalne gospodarki stawowej 189

Zbiorniki powyrobiskowe i spiętrzenia wody 189

Hodowla raków szlachetnych w gospodarce stawowej 196

Staw wędkarski 203

Hodowla pstrągów tęczowych i źródlanych 205

Transport ryb 208

Podstawy 208

Zbiorniki transportowe i transport 210

Zapotrzebowanie na tlen pstrągów i karpi przy różnych
temperaturach 215

Wysyłka w workach foliowych 218

Transport wrażliwych gatunków ryb 223

Magazynowanie i zimowanie 226

Magazynowanie ryb 226

Zimowanie 231

Potrawy z karpia 239

Przygotowanie karpia na zimno 241

Na koniec 245