Patentowanie genów ludzkich

Książka przedstawia wieloaspektową analizę problemu patentów udzielanych na sekwencje nukleotydów pochodzące z genomu ludzkiego. Zagadnienia poruszane w monografii są obecnie przedmiotem dyskusji nie tylko w środowisku naukowym, lecz także w mediach (np. sprawa związana z testami wykrywającymi mutacje w genach BRCA1/2).

Z opracowania czytelnik dowie się m.in.:

• czym w istocie jest patent udzielany na gen,
• jak należy interpretować przepisy prawa patentowego w stosunku do wynalazków biotechnologicznych (w szczególności genów),
• w jaki sposób można zastosować model open source w dziedzinie biotechnologii,
• jakie są stanowiska w debacie wokół patentowania wynalazków biotechnologicznych.

Spis treści:

Wykaz skrótów | str. 9

Podziękowania | str. 11

Wprowadzenie | str. 13

1. Wstęp | str. 13
2. Patent na gen | str. 15
3. Rys historyczny | str. 26
3.1. Uwagi wprowadzające | str. 26
3.2. System międzynarodowy | str. 26
3.3. System europejski | str. 30
3.4. System Stanów Zjednoczonych | str. 33

Rozdział I
Argumenty za patentowaniem genów | str. 39

1. Wprowadzenie | str. 39
2. Argument praktyki | str. 44
2.1. Uwagi wprowadzające | str. 44
2.2. Sekwencja nukleotydów jako wynalazek | str. 45
2.3. Przesłanki zdolności patentowej | str. 50
2.3.1. Nowość | str. 51
2.3.2. Poziom wynalazczy | str. 55
2.3.3. Przemysłowe stosowanie | str. 60
2.4. Krytyka | str. 62
3. Argument ekonomiczny | str. 72
3.1. Uwagi wprowadzające | str. 72
3.2. Teoria motywacji | str. 73
3.3. Teoria upowszechniania | str. 82
3.4. Krytyka | str. 85
4. Argument prawa do produktu pracy | str. 107
4.1. Uwagi wprowadzające | str. 107
4.2. Teoria własności J. Locke'a | str. 107
4.3. Krytyka | str. 116
5. Argument praw twórcy | str. 123
5.1. Uwagi wprowadzające | str. 123
5.2. Koncepcja własności I. Kanta | str. 124
5.3. Krytyka | str. 129
6. Argument sprawiedliwości | str. 140
6.1. Uwagi wprowadzające | str. 140
6.2. Teoria sprawiedliwości J. Rawlsa | str. 140
6.3. Krytyka | str. 147
7. Uwagi końcowe | str. 153

Rozdział II
Argumenty przeciw patentowaniu genów | str. 156

1. Wprowadzenie | str. 156
2. Argumenty związane z patentowaniem informacji | str. 158
2.1. Argument monopolu | str. 158
2.2. Argument dostępu do informacji | str. 165
2.3. Argument społecznego charakteru informacji | str. 171
2.4. Argument sprawiedliwości | str. 174
3. Argumenty wynikające z wyjątkowości DNA | str. 178
3.1. Uwagi wprowadzające | str. 178
3.2. Argument informacji genetycznej | str. 180
3.3. Argument wspólnego dziedzictwa ludzkości | str. 183
3.4. Argument autonomii | str. 187
4. Uwagi końcowe | str. 189

Rozdział III
Zarys wybranych rozwiązań | str. 191

1. Wprowadzenie | str. 191
2. Sekwencja nukleotydów jako odkrycie | str. 195
2.1. Uwagi wprowadzające | str. 195
2.2. Koncepcja wynalazku | str. 196
2.2.1. Tradycyjna koncepcja wynalazku | str. 200
2.2.2. Współczesna koncepcja wynalazku | str. 202
2.2.3. Porównanie koncepcji wynalazku | str. 205
2.3. Koncepcja odkrycia | str. 207
2.4. Koncepcje wynalazku i odkrycia w świetle nici DNA | str. 212
3. Model open source | str. 220
3.1. Wprowadzenie | str. 220
3.2. Idea open source | str. 222
3.3. Analiza modelu open source | str. 227
3.3.1. Społeczność | str. 228
3.3.2. Produkt | str. 231
3.3.3. Rentowność modelu | str. 232
3.3.4. Regulacje prawne | str. 235
3.3.5. Ryzyko i korzyści dla inicjatora | str. 237
3.4. Ograniczenia oraz warunki zastosowania modelu open source | str. 240
3.5. Model open source w działaniu | str. 247
4. Uwagi końcowe | str. 250

Uwagi podsumowujące | str. 251

Dodatek | str. 257

Bibliografia | str. 265