Psychologia treningu koni

Trening koni sportowych stanowi dla nich duże obciążenie zarówno fizyczne, jak i psychiczne, przy czym nie zawsze idzie ono w parze z rozwojem ich możliwości w sporcie. Zwłaszcza zbyt duże psychiczne obciążenie hamuje ten rozwój. Wymuszony, często niewłaściwymi metodami, wysiłek wywiera negatywne piętno na procesach adaptacji organizmu. W tej sytuacji coraz więcej specjalistów z pobudek zarówno praktycznych, jak i humanistycznych szuka coraz doskonalszych metod szkolenia, treningu i powodowania koniem, zgodnych z jego naturą, psy­chiką i rozwojem.

W ostatnich latach do skarbnicy wiedzy hipologicznej dużo wnieśli Monty Roberts, którego metody sięgają instynktu stad­nego i zasad porozumiewania się koni między sobą, oraz Pat Parelli, który zaproponował bezstresową metodę układania tych zwierząt.

Kierując się powyższymi przesłankami, podjąłem próbę przedstawienia czytelnikom wybranych zagadnień z psychologii zwierząt ze szczególnym uwzględnieniem możliwości wykorzysta­nia ich w praktyce jeździeckiej. Z tej przyczyny zaprezentowałem również swoje prace nad stresem emocjonalnym i adaptacją koni sportowych do zwiększonego wysiłku. Prowadziłem je pod kierownictwem prof. J. F. Boby lewa, pełniącego wówczas funkcję przewodniczącego Komisji Weterynaryjnej Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej.

Mam nadzieję, ze zwolennicy zarówno naturalnych, jak i klasycznych metod szkolenia koni znajdą w mojej książce interesujące ich informacje, które pomogą im lepiej rozumieć konie i ulepszyć dotychczasowe postępowanie z nimi, a zatem również doskonalić własną drogę współpracy z tymi szlachetnymi zwierzętami.

Spis treści

Przedmowa

Wprowadzenie

ROZDZIAŁ 1 - Filogeneza psychiki koni

Ewolucja koniowatych

Z nastaniem cywilizacji

Mechanizmy regulacji zachowania

ROZDZIAŁ 2 - Szkolenie i powodowanie

Wzmocnienie - nagroda

Teoria

Praktyka

O karze i karaniu

Teoria

Praktyka

Nasilanie słabnących reakcji

Powodowane zachowanie

Prowadzenie w tańcu

Rozluźnienie

ROZDZIAŁ 2 - Ważne w szkoleniu jeźdźców

Umiejętność spostrzegania i reagowania

Nieświadome działania i ich skutki

Granice obciążeń psychicznych koni

ROZDZIAŁ 4 - Psychologia indywidualnych zachowań konia

Temperament a zachowanie

Charakter a zachowanie

Indywidualność w świetle doboru naturalnego

Określanie cech temperamentu

ROZDZIAŁ 5 - Proces uczenia

Uczenie się przewidywalnych sygnałów - warunkowanie klasyczne

Szybkość warunkowania

Generalizacja bodźca

Różnicowanie bodźców

Warunkowanie awersyjne i warunkowanie emocji

Wygasanie i samoistne odnowienie

Odwarunkowanie

Blokowanie

Warunkowanie wyższego rzędu

Uczenie się przez poznawanie skutków zachowań

- warunkowanie sprawcze

Zachowanie i wzmocnienie

Karanie

Wyuczona bezradność

Kształtowanie zachowań

Rozkłady wzmocnień

Skutki przypadkowych wzmocnień

Zachowania specyficzne dla gatunku

Współdziałanie warunkowania klasycznego i sprawczego

Warunkowe nasilanie i osłabianie reakcji sprawczych

Zbieżność trójczłonowa

Dwuczynnikowa teoria reakcji unikania

Kierowanie zachowaniem zwierząt

ROZDZIAŁ 6 - Emocje a rozwój możliwości

Procesy adaptacji

Emocjonalna reaktywność

Emocje i zdolność do pracy

Emocje podczas treningu

Emocje przedstartowe

Treningowe obciążenia koni sportowych

Aktywność SAS w stanie spoczynku

Podsumowanie

Zakończenie

Bibliografia