Szczepienie i inne metody rozmnażania roślin sadowniczych

Prawie wszystkie rośliny sadownicze rozmnażane są wegetatywnie, tzn. przez odrosty, odkłady, szczepienie, sadzonkowanie itp., ponieważ przy rozmnażaniu generatywnym (z nasion) nie przekazują one potomstwu wszystkich swoich cech.

Niezastąpionym sposobem „wiernego” rozmnażania wielu gatunków roślin sadowniczych jest szczepienie. Pozwala ono również zwiększyć odporność roślin na choroby lub szkodniki, ulepszyć jakość owoców lub przywrócić żywotność  drzew, które przestały plonować.

Ponadto szczepienie może dać wiele satysfakcji, gdyż dzięki  różnym eksperymentom można uzyskać np. drzewka o kilku rodzajach owoców lub krzewy o wielu kolorach kwiatów.

Można też przeszczepić drzewo niezbyt przez nas lubianej odmiany na taką, którą lubimy.

Kto z nas nie miał ochoty, aby po zjedzeniu jabłka, brzoskwini lub cytryny wetknąć nasiona lub pestki w ziemię do doniczki z kwiatem stojącym na oknie albo na zagonek w ogrodzie? Wysypujące się nasiona z gniazda nasiennego jabłka są tak piękne, że aż się proszą o wysianie. A pestki brzoskwini? Szkoda ich wyrzucać. Nadają się one zarówno do sporządzenia naszyjnika, jak i do wysiania. Niestety rzadko znajdujemy czas, aby zrobić z nasion użytek. Inaczej to było za życia naszych pradziadków. Nasiona i pestki owoców wysiewano i czekano cierpliwie, co z nich wyrośnie. Równie często wykopywano przypadkowe siewki wyrosłe na skraju lasu lub na miedzy i sadzono w obejściu gospodarczym. Przywiązywano je do palika, chroniono przed krowami i kozami, które zawsze miały duży apetyt na młode płonki. Z nasion wyrastały drzewa przeróżne. Rodzące owoce duże i małe, kwaśne lub słodkie, smaczne i nienadające się do jedzenia. Wszystko, co przewrotna natura stworzyła, dobierając geny w przypadkowe układy.

Spis treści

Wstęp 8

Sposoby rozmnażania roślin sadowniczych  12

Rozmnażanie przez szczepienie  14

Różne zastosowania szczepienia  17

Ograniczone możliwości szczepienia  22

Podkładki  24

Pozyskiwanie podkładek generatywnych, czyli siewek  24

Stratyfikacja nasion i pestek  26

Pielęgnacja siewek  28

Pozyskiwanie podkładek wegetatywnych  31

Podkładki pod jabłonie  31

Podkładki pod grusze  32

Podkładki pod śliwy i morele  33

Podkładki pod wiśnie i czereśnie  33

Podkładki pod brzoskwinie  34

Rozmnażanie podkładek jabłoni, pigwy i czereśni przez odkłady i kopczykowanie  34

Rozmnażanie wegetatywne podkładek dla celów przydomowych  37

Zrazy  38

Odmiany, z których warto pobierać zrazy  39

Czynniki konieczne do zrośnięcia się zraza z podkładką  40

Narzędzia i przybory do szczepienia  42

Sposoby szczepienia zrazami  46

Szczepienie przez stosowanie  46

Szczepienie na przystawkę  49

Szczepienie w klin, czyli w „sarnią nóżkę"  50

Szczepienie za korę, czyli kożuchówka  51

Szczepienie w szparę  53

Szczepienie w szparę boczną  54

Szczepienie w odwróconą literę L  55

Szczepienie przez zbliżenie 55

Szczepienie orzecha włoskiego 57

Szczepienie agrestu, porzeczki czerwonej i aronii 59

Przeszczepianie drzew, czyli zmiana odmiany uprawianej 60

Przygotowanie drzew do przeszczepiania 60

Wybór i liczba odmian do zaszczepienia  62

Metody przeszczepiania drzew 63

Pielęgnowanie przeszczepionych drzew  65

Organizacja przeszczepiania drzew w sadzie towarowym 70

Szczepienia mostowe  71

Szczepienie odroślami  71

Szczepienie podkładkami posadzonymi obok drzewa  72

Szczepienie zrazami  73

Żywe wiązania 74

Okulizacja, czyli szczepienie jednym oczkiem  75

Termin okulizacji  75

Okulizacja w literę T  77

Okulizacja na przystawkę  80

Okulizacja w łatkę 81

Podwójna okulizacja 82

Pielęgnowanie okulantów w pierwszym roku po okulizacji 83

Inne sposoby rozmnażania 87

Rozmnażanie z odrostów korzeniowych  87

Rozmnażanie z sadzonek pędowych 88

Rozmnażanie porzeczek czarnych, czerwonych i białych przez sadzonki zdrewniałe 88

Rozmnażanie winorośli przez sadzonki zdrewniałe

Rozmnażanie krzewów przez sadzonki zielne i półzdrewniałe 90

Rozmnażanie drzew i krzewów owocowych przez kopczykowanie 92

Rozmnażanie krzewów owocowych przez odkłady 93

Rozmnażanie aronii 94

Rozmnażanie borówki wysokiej 94

Rozmnażanie truskawek przez rozłogi 97

Rozmnażanie żurawiny wielkoowocowej 98

Rozmnażanie metodą in vitro 98

Najcenniejsze odmiany krzewów do rozmnażania 100

Mało znane, wartościowe krzewy warte rozmnażania i uprawy w ogrodach przydomowych i działkowych  101

Pigwa  101

Pigwowiec  102

Dereń jadalny  102

Jarzębina jadalna  103

Czeremcha amerykańska  104

Róża pomarszczona i francuska  105

Rajskie jabłka  106

Morwa  107

Rokitnik  108

Wiciokrzew, suchodrzew   109

Aktinidia  110

Cytryniec chiński  110

Rozmnażanie cytryn, pomarańczy, mandarynek i liści laurowych  111