W poszukiwaniu równowagi In dubio pro equo

W poszukiwaniu równowagi  to owoc wielu lat pracy autora jako lekarza weterynarii i prelegenta. Książka ukazuje związek między wyszkoleniem konia a sposobem jego użytkowania, jezdnościa i zdrowiem. Znajdziemy w niej, podbudowane cytatami z dzieł najważniejszych mistrzów jeździeckich, biomechaniczne wyjaśnienie skali treningowej. Podstawowe zasady szkolenia koni stanowią jej logiczne rozwinięcie.

Szczególną uwagę przykłada autor do dosiadu jeźdźca i wpływu, jaki za jego pośrednictwem wywiera na konia.

Lekarzom weterynarii specjalizującym się w ortopedii książka umożliwi szersze spojrzenie na kulawizny, a jeźdźcom wskaże metody pracy z zepsutymi końmi.

To książka o dobrostanie i drodze do satysfakcji w siodle, którą pokonując jeździec nigdy nie powinien zapominać, że in dubio pro equo.

„W jeździectwie naturalnym nie ma miejsca na korzystanie z ostrych pomocy. Istota naturalnego jeździectwa polega na przyjęciu konia takiego, jakim jest i na stopniowym zmienianiu go, tak jak księżyc wschodzi niedostrzegalnie, wznosi się osiągając swój zenit w relatywnie krótkim czasie.”

Otto de la Croix napisał tak w 1910 roku. Thomas Ritter, współczesny klasyk, tłumaczy te słowa w sposób następujący: „Ujeżdżenie  klasyczne to pierwsza postać jeździectwa naturalnego, we wcześniejszych czasach terminu tego używano powszechnie do opisu jeździectwa klasycznego, ponieważ nic w jeździectwie klasycznym nie jest sztuczne i wszystko opiera się na głębokim szacunku dla konia. Bazuje na naturze i naturalnym ruchu konia.”

To jeden z moich ulubionych cytatów jeździeckich. Łatwo powiedzieć, trudniej zrozumieć, a jeszcze trudniej wykonać. Z doświadczenia wiem, że chcieć to móc. Same chęci nie wystarczają jednak, aby zostać dobrym koniarzemi dobrym jeźdźcem. Bez odpowiedniej wiedzy i szkoleniowca, potrafiącego wiedzę połączyć z praktyką, nie da się tego osiągnąć. Szczytne idee towarzyszyły mojej pracy z końmi przez wiele lat. Chcąc zostać dobrym jeźdźcem szukałam wsparcia i instrukcji, jak to robić. Poszukiwania nie były łatwe, pracowałam z wieloma szkoleniowcami, zawsze jednak czegoś mi brakowało. Szukałam kogoś, kto kompleksowo podchodzi do tematu treningu koni.

W końcu trafiłam na seminarium Gerda Heuschmanna. Rozpoczęłam współpracę treningową i okazało się, że był to strzał w dziesiątkę. Gerd wspaniale tłumaczy zasady treningu klasycznego wykorzystując wiedzę z zakresu anatomii, fizjologii, biomechaniki i psychologii konia. Znakomicie wciela teorię w praktykę. Jako trener jest osobą bardzo angażującą się, ale również cierpliwą, wyrozumiałą, a przede wszystkim kochającą konie.

Książka, którą trzymacie Państwo w rękach, nie jest łatwą pozycją. Zawiera obszerną wiedzę, którą trudno przyswoić po jednorazowej lekturze. To raczej podręcznik do studiowania przeznaczony dla szerokiego grona czytelników: jeźdźców początkujących i zaawansowanych, trenerów, sędziów, lekarzy weterynarii oraz wszystkich miłośników jeździectwa. Zawarte w nim wskazówki należy stopniowo wcielać w życie. Jedni dzięki jego lekturze pogłębią swoją wiedzę. Dla innych (tych, którzy czują, że z ich jeździectwem jest coś nie tak) może stać się inspiracją do zmian. Jeszcze inni dowiedzą się, jak w praktyce wykorzystać tę wiedzę, ponieważ autor porusza  również zagadnienia związane z prawidłowym treningiem oraz podaje gotowe schematy postępowania z końmi problematycznymi i końmi do korekty. Kolejną grupę czytelników mogą zaskoczyć przytoczone fakty, a znajdą się pewnie i tacy, u których (za sprawą komentarzy autora pod adresem świata jeździeckiego) wywołają one wyrzuty sumienia, ponieważ dowiedzą się tego, czego nie chcą dostrzec lub co ukrywają. Gerd Heuschmann wymienia osoby i instytucje odpowiedzialne za taki stan rzeczy opowiadając się po stronie koni i dobrego jeździectwa. Daje przykład i apeluje o przyłączenie się do pracy nad naprawianiem tego, co zostało zniszczone.

Dla większości czytelników W poszukiwaniu równowagi będzie zapewne potwierdzeniem właściwie obranej przez nich drogi. Jedno jest  pewne: podejmując trud przeczytania tej niełatwej pozycji, każdy znajdzie coś dla siebie.

Spis treści

1. Sport konny – uwarunkowania

a) Ideały a rzeczywistość

b) Aktualny stan jeździectwa w Niemczech

c) Braki w wyszkoleniu jeźdźców i ich konsekwencje

d) Etyka w sporcie konnym i rola sędziów

e) Współczesna hodowla i jej wpływ na szkolenie [koni]

2. Jeździectwo - sztuka czy komercja?

a) Młode konie, czyli handel nadzieją

b) Karuzela z młodymi końmi

3. Koń i sport - czy to da się pogodzić?

a) Co oznacza "Horsemanship"?

b) Samoocena jeźdźca

c) Korekta - niemiła konieczność

-Kiedy problem tkwi w głowie

-Kłopot z miłością własną

d) Jazda konna jako dialog między człowiekiem a koniem

e) Rozpoznawać atuty, szanować granice

4. Szkolenie - więcej niż jazda

a) Wychowanie

Dlaczego konie "myślą" inaczej?

b) Szacunek i zaufanie

c) Razem, nie przeciw sobie

d) Motywacja

5. Rozsądny trening w oparciu o fizjologię

a) Rozwój muskulatury

b) Systematyczna gimnastyka

6. Elastyczny dosiad w równowadze

a) Usztywniony jeździec, napięty koń

b) Komponent psychologiczny

c) Wymuszone zganaszowanie i jego konsekwencje

d) Półsiad jako alternatywa

7. Pomoce - z wyczuciem i skutecznie

a) Dostosowanie użycia siły i ciężaru

b) Komunikacja o najwyższej precyzji

-Czucie dosiadem

-Sygnały alarmowe: opór i opieszałość

c) Działanie i prowadzenie wodzy

-Wodza Littauera jako narzędzie korekty

8. Równowaga podstawowa - najważniejszym kryterium

a) Skala treningowa jako zbiór wytycznych

Ocena konia - czym należy się kierować?

b) Praca grzbietu warunkiem koniecznym

c) Koń pracujący grzbietem w odróżnieniu od konia o napiętym lub wygiętym odwrotnie grzbiecie

d) Kontakt jako wynik pracy grzbietu

e) Znaczenie taktu dla siły pchającej i siły dźwigającej [zaangażowanie zadu]

9. Rozluźnienie - jaki takt, taka muzyka

a) Jak uzyskać gotowość do rozciągnięcia

b) Właściwie rozumiany ruch do przodu

c) Zaczekać na takt

-We wspólnym rytmie

d) Roz-luźnienie [w oryg. gra słów]

10. Rozciągnięcie kryterium poziomu wyszkolenia

a) Właściwie rozumiana jazda "w dół i do przodu"

b) Nieprawidłowe rozciągnięcie

-Zwinięta szyja

-"Rozwleczony" koń

c) Przepuszczalność jako cel szkoleniowy

11. Impuls - uwielbiany i niezrozumiany

a) Chody wyciągnięte - z umiarem

b) Spektakularny ruch miarą wszechrzeczy?

c) Od siły dźwigającej do siły pchającej

d) Czystość chodów

12. Ujeżdżenie - już tylko show?

a) Spektakularne czy poprawne?

b) Demonstracja klasycznego wyszkolenia

c) Kulisy polityki sportowej

d) W ocenie sędziów

h) Rola publiczności

13. Prostowanie - szczególne wyzwanie

a) Naturalna krzywość konia

b) Przyczyny naturalnej krzywości

c) Równowaga w pionie i w poziomie

d) Wygięcie pierwszego stopnia

-Powszechne błędy jeździeckie

e) Wygięcie drugiego stopnia

14. Zebranie - przesunięcie równowagi w poziomie

a) Biomechanika zebrania

b) Wyciągnięcia i skrócenia

c) Rola stawu lędźwiowo-krzyżowego

d) Rola mięśni kłody

-Konieczne konsekwencje

-Siła i szybkość

e) Omówienie różnych stanów równowagi

f) Biomechanika względnego podniesienia

g) Konsekwencje dla treningu koni

15. Potylica - staw o kluczowej roli

a) Lekki kontakt - w prezencie

b) Zgięcie w potylicy

c) Właściwa pozycja potylicy

d) Jak postępować z usztywnieniem w potylicy

e) Co oznacza "ustąpienie w potylicy"

f) Rozluźnienie w potylicy i nos przed pionem

g) Konsekwencje dla treningu koni

16. Przeżuwanie warunkiem równowagi podstawowej

a) Psychologiczny aspekt żucia

b) Biomechaniczny aspekt żucia

17. Przemieszczenie równowagi uzasadnione biomechanicznie

a) Płynne przejścia

b) Znaczenie chodów bocznych

-Efekt rozluźniający jazdy łopatką do wewnątrz na wolcie

-Efekt zbierający łopatki do wewnątrz

d) Dlaczego konie żują?

e) Wpływ mięśni brzucha i miednicy na swobodę żuchwy

-Wpływ jeźdźca

-Zapewnić żuchwie swobodę

18. Kulawizna wędzidłowa - trudna diagnoza

a) Nieprawidłowe postępowanie z naturalną krzywością

-"Nieczysty chód" - problem znany od dawna

b) Szukanie przyczyn

c) Skrócona druga faza wsparcia

d) Reakcja mięśnia najdłuższego grzbietu

-Postrzeganie z siodła

e) Skrócona druga faza lotu

f) Czystość chodu po zmianie kierunku

19. Weterynarz na polu minowym

a) Obowiązek interwencji w myśl ustawy o ochronie zwierząt

b) Przemoc oswojona?

-Jazda konna w stylu western

c) Problematyczny obszar: rekreacja

-Zdefiniować wymagania minimalne

20. Hipoteza: uraz mięśnia międzykostnego chorobą zawodową

a) Przymus źródłem choroby

b) Usztywnienie kłody i jego skutki

21. Możliwe rozwiązania - korekta zepsutych koni

a) Problemy wypływające z zaburzonej równowagi

22. Usztywniony koń - sugerowana korekta

a) Braki w wyszkoleniu podstawowym

b) Jazda korekcyjna w siadzie odciążającym

c) Wprowadzająca faza stępa z rozciągnięciem

d) Praca na lonży przy użyciu kawecanu

e) Psychika zepsutego konia

f) Zalecane procedury

23. Koń z odgiętym grzbietem - sugerowana korekta

a) Koń z odgiętym [wygiętym ku dołowi] grzbietem

b) Ruch do przodu z zachowaniem prawidłowego taktu

c) Angażowanie zadu

d) Długa szyja i ruch w bok

e) Praca w terenie

f) Zalecane procedury

24. Koń z usztywnionym grzbietem - sugerowana korekta

a) Koń z wypchniętym [ku górze] grzbietem.

b) Rollkur i hiperfleksja

c) Wyuczona bezradność

d) Skrajne zaburzenie równowagi i odruch ucieczki

e) Rozluźnienie psychiczne

f) Praca na lonży przy użyciu kawecanu

g) Szczególnie trudne konie z tendencją do uciekania/ponoszenia

h) Brak reakcji na łydkę

i) Współdziałanie pomocy

j) Zalecane procedury

25. "Rozwleczony koń" - sugerowana korekta

a) Odwrotny grzbiet jako rezultat braku napięcia podstawowego

b) Poziom wyszkolenia jeźdźców w rekreacji

c) Zaburzanie równowagi [konia] wskutek braku umiejętności jeźdźca

-Wymagania minimalne dla osób jeżdżących rekreacyjnie?

d) Konsekwentna praca w terenie, ruch naprzód przy utrzymaniu taktu

26. U podstaw - przemyślenia dotyczące korekty trudnych koni

a) Spokojna praca w chodach bocznych w stępie

-Przywrócenie pierwotnej równowagi

-Elastyczny dosiad, wyczulone pomoce

b) Sposób prowadzenia wodzy - stan idealny a proces korekty

-Prowokowanie do żucia podnoszeniem ręki

-Niezależny dosiad i delikatna ręka

27. Kwestia oceny wartości konia przez weterynarza

a) Stopień wyszkolenia jako kryterium wartości

28. Podsumowanie

-Powrót do sprawdzonych zasad szkoleniowych

29. Rola i ograniczenia nauki

-Brak metodyki przeprowadzania dowodów

30. Jeździectwo nad podziałami - dialog zamiast izolacji